نمایندگان بخش خصوصی و اعضای هیات نمایندگان اتاق تهران به منظور بررسی شرایط اقتصادی در دوره تحریم، میزبان سفرای خارجی، کاردارها و وابسته‌های اقتصادی سفارتخانه‌های خارجی بودند. در این نشست معاون اول رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه نیز به دعوت اتاق تهران حضور یافته بودند.
هتل اسپیناس‌پالاس تهران، شب گذشته میزبان یکی از بزرگترین گردهمایی‌های فعالان بخش خصوصی و سفرای خارجی با حضور مقامات ارشد دولتی بود. در این نشست کم‌نظیر که با تلاش چند ماهه اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران برپا شد، بیش از ۶۰ تن از نمایندگان سفارتخانه‌های خارجی مقیم ایران شامل سفرا، معاونان سفرا، کاردارها و وابسته‌های بازرگانی، اعضای هیات نمایندگان اتاق تهران، روسای اتاق‌های مشترک و برخی تشکل‌های اقتصادی بخش خصوصی حضور داشتند و همچنین اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور و محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، نیز به عنوان مهمانان ویژه و نمایندگان دولت برای سخنرانی به این نشست دعوت شده بودند.
ضرورت تدوین مکانسیم‌های تشویقی اروپا در برابر اقدامات تنبیهی آمریکا
نشست هم‌اندیشی فعالان اقتصادی بخش خصوصی با نمایندگان خارجی مقیم ایران درباره فرصت‌های آتی کسب‌وکار ایران با سخنان مسعود خوانساری آغاز شد. رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران با بیان خوشامدگویی به مهمانان و ابراز خوشحالی از فرصت فراهم شده برای گفت‌وگو و تعامل با کشورهای خارجی، از تلاش اتاق بازرگانی تهران برای توسعه دیپلماسی اقتصادی بخش خصوصی در دوره جدید اقتصاد ایران گفت که تحریم‌های تحمیلی و یکجانبه ایالات متحده بر آن اعمال شده است.
مسعود خوانساری با اشاره به نوسان‌ها و تلاطمات اقتصادی چند سال قبلِ اقتصاد ایران که عمدتا ناشی از فشارِ تحریم‌‌هایِ یکجانبه بود، از بازگشت ثبات و آرامشِ نسبی به اقتصاد با روی کار آمدن دولت جدید در سال ۱۳۹۲ گفت. او افزود: امضای سند تاریخی برجام، باعث شد تا فعالان اقتصادی خارجی به‌ویژه از کشورهای اروپایی در قالب هیات‌هایِ تجاری متعدد به ایران سفر کرده و جریانِ سرمایه‌گذاریِ بنگاه‌های بزرگِ خارجی به سمتِ بخش‌های دولتی یا شبه‌دولتیِ ایران سرازیر شود. به نتیجه رسیدن چندین قرارداد بزرگ در حوزه‌هایِ نفت و گاز، خودرو، پتروشیمی و خرید هواپیما از شرکت‌های بزرگ در دستور کار قرار گرفت، اما شرکت‌های کوچک و متوسط خارجی به‌دلیل عدم حمایت‌های لازمِ بانکی-مالی و نیز فقدان شناخت دقیق از موقعیت و پتانسیل‌های اقتصاد ایران، آن‌گونه که باید مشارکتِ جدی نداشتند و سهم چندانی را نیز از ظرفیت‌های اقتصادی ایران به خود اختصاص ندادند.
رئیس اتاق تهران ادامه داد: مزیت ما در ایران تنها راه‌ها، حمل و نقل، بازار ۴۰۰ میلیونی منطقه، امنیتِ پایدار، نیروی کار ارزان، دسترسی به دریاها، بهره‌مندی از فرودگاه‌ها و بنادر و طبقه متوسط فعال و تنومند نیستند. مزیت امروزِ اقتصاد ایران، حضورِ کارآفرینانی جوان، خلاق، با انگیزه و بادانش است که قصد دارند در شراکت با شرکت‌های بزرگ جهان، از آنها بیاموزند، به شریک‌شان تبدیل شوند، از تکنولوژی و دانش‌شان بهره‌مند شوند و منافع شرکایِ خارجی‌شان در منطقه را تامین کنند. به طور مشخص، در حال حاضر بیش از ۲۵۰۰ شرکت دانش بنیان و استارت‌آپی با مدیریت مدرنِ جوانان تحصیلکرده در ایران فعال شده که تعدادی از این شرکتها، قابلیت رقابت با نمونه‌های موفق جهانی را دارند.
مسعود خوانساری با استناد به گزارش‌های آماری از رشد قابل توجهِ همکاری‌های ایران با همتایانِ خارجی در ماه‌های پسابرجام گفت و افزود: مجموع مبادلات تجاری ایران در سال ۱۳۹۶ و در ادامه روندِ رو به رشد خود در تجارت با کشورهای خارجی، معادل ۱۵۱ میلیارد دلار است. گرچه از سرگیری خرید نفت از ایران، در افزایش مراودات ایران با طرف‌های تجاریِ خود نقش داشته، اما مبادله کالاهای غیرنفتی نقش پررنگی در این مبادلات دارد که نمایانگر تقویتِ روابط بخش خصوصی دو طرف است. روابطی که می‌تواند در همین سال‌های پیش رو بسیار مستحکم‌تر و دامنه‌دارتر شود.
مسعود خوانساری توضیح داد: طی سال‌های پس از تصویب برجام، تحولات مثبت و قابل توجهی در اقتصاد ایران صورت پذیرفت به این صورت که ایران به رشد پایدار بین ۴ تا ۸ درصدی رسید، سالیانه به طور متوسط ۷۹۱ هزار شغلِ جدید ایجاد شد، رتبه ایران در شاخص رقابت‌پذیری اقتصاد در سال ۲۰۱۷، ۷ پله بهبود پیدا کرد، در شاخص سهولت کسب و کار طی ۴ سال گذشته، ایران، ۲۸ رتبه ارتقا پیدا کرد و رتبه ریسک اعتباری ایران در سال ۲۰۱۸ به عدد ۵ تنزل یافت که معنای آن کاهش ۱۰ درصدی در هزینه مبادلات بین‌المللی است.
رئیس اتاق تهران در ادامه سخنان خود از بدعهدی آمریکا به‌رغم پایبندی ایران به تمامی تعهدات خود در برجام بر اساس گزارش‌هایِ مکرر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت و افزود: رئیس‌جمهور امریکا اکنون با خروج از برجام، در تلاش است تا با همکاری برخی متحدان منطقه‌ای خود، ایران را به وضعیت انزوایِ بین‌المللی پیش از برجام برگردانده و موقعیتِ جهانی و منطقه‌ای ما را تضعیف و نیز با بازگرداندنِ تحریم‌ها، مردم ایران را از حقوق حیاتی و اساسی خود محروم کند. علاوه بر آن، با نقض پیمان‌های بین‌المللی، درصدد تعمیقِ شکاف و اختلافات خود با دیگر کشورها و حتی متحدین استراتژیک خویش به نفع منافعِ کوتاه‌مدتی است که در بلندمدت به زیان همه خواهد انجامید.
مسعود خوانساری ادامه داد: در سال گذشته، قراردادهای تأمین اعتبار بانکی متعددی به ارزش حدوداً ۳۰ میلیارد دلار با طرف‌های اتریشی، ایتالیایی، دانمارکی، چینی و کره‌ای به امضا رسید که اکنون در معرضِ تهدید تحریم‌های آمریکا قرار گرفته که جملگی ناقض قوانین حقوقی بین‌الملل، اصول اولیهِ اقتصاد آزاد و تجارت منصفانه است. با این وجود، قابل پیش‌بینی است که بسیاری از شرکت‌های چندملیتی و بانک‌های بزرگ اروپایی و غیر‌اروپایی، تحت فشار و تهدیدهایِ دولت آمریکا حاضر به ادامه همکاری اقتصادی با ایران نباشند، اما همچنان امکان تعاملِ بخش خصوصی ایران و اروپا – به عنوان یکی از اصلی‌ترین شرکای تجاریِ برجامی – از طریق دولت‌ها و بنگاه‌های کوچک و متوسط با توانمندی بالا و تکنولوژی جدید فراهم است. امروزه موتور محرک اقتصاد بسیاری از کشورها، همین شرکت‌های کوچک و متوسط هستند که باید شناسایی و زمینه تسهیل رفت و آمد آنها را به‌عنوان شرط لازم در توسعه همکاری‌های تجاری فراهم آوریم.
او افزود: حضور سفرا و نمایندگان محترم کشورهای خارجی در این نشست، این فرصتِ مغتنم را ایجاد می‌کند که تاکید کنم: بخش خصوصی ایران، در چند سال گذشته توان زیادی صرف کرده تا بتواند شرایط فعالیتِ خود را در فضای کسب‌وکار ایران و جهان بهبود بخشد. اگرچه این بخش از دسترسی به بسیاری از فناوری‌ها دور بوده، اما موفق شده تا با درس گرفتن از تجربه خود و دیگران، نوآوری و ابداع و تلاش مضاعف، زیرساخت‌هایِ مناسبی برای همکاری و مشارکت ایجاد کند. توان فزاینده بخش خصوصی در ایران همواره با تعهدِ کامل به قراردادهای دوجانبه همراه بوده و کمتر موردی از بدعهدی و عمل نکردن به تعهد از جانب شرکت‌های ایرانی مشاهده شده است.
خوانساری همچنین با نام بردن از اتاق بازرگانی تهران به عنوان بزرگترین تشکل بخش خصوصی کشور توضیح داد که این اتاق در همان روزهای نخست پس از امضای تفاهم‌نامه برجام، ستاد ویژه اقتصادی را راه‌اندازی و به تبع آن برای بهبود وضعیتِ سرمایه‌گذاری خارجی و توسعه همکاری‌های بخش خصوصی ایران با سرمایه‌گذاران خارجی، مرکزی با عنوان «مرکز خدمات سرمایه‌گذاری» تاسیس کرده که ماموریت آن شناسایی فرصت‌هایِ سرمایه‌گذاری در ایران و معرفی آن به سرمایه‌گذارانِ خارجی، شناسایی موانع مختلف پیش رویِ سرمایه‌گذاران و تلاش برای حذف آنها و بهبود چهره اقتصاد ایران در فضای بین‌الملل است. خوانساری تاکید کرد که اتاق بازرگانی تهران همچنان این آمادگی را دارد تا به عنوان نهاد مشورتی دولت، در صورت کشف و شناسایی موانع جدید، تمامِ مساعی خود را در راستای رفع آنها و تسهیل شرایط ورود سرمایه‌گذاران خارجی به کشور به کار گیرد.
او افزود: همچنین این اتاق بازرگانی در نظر دارد تا در نیمه دوم سال ۱۳۹۷، بزرگترین همایش بین‌المللی تجارت و سرمایه‌گذاری را با حضور جمع کثیری از فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران خارجی بازارهای هدف و با مشارکت فعالِ بخش خصوصی و صنعتگران ایرانی در تهران برگزار کند.
رئیس اتاق بازرگانی تهران تاکید کرد که در شرایط فعلی انتظارات کلان بخش خصوصی از دولت‌های خارجی این است که با تدوین مکانسیم‌های تشویقی در برابر اقدامات تنبیهی ایالات متحده، ضمن حمایت عملی از بانک‌ها، موسساتِ مالی و شرکت‌های کوچک و متوسط، و فراهم آوردن امکان افزایش حجم مراودات تجاری و بهره‌برداری از ظرفیت‌های موجودِ تجارت با ایران، شرایط را برای تجدیدنظر در تصمیمِ آن دسته از شرکت‌های بزرگی که اعلام کرده‌اند قادر به ادامه همکاری با ایران نیستند مهیا کنند.
مسعود خوانساری همچنین از بخش اقتصادی سفارتخانه‌های خارجی مقیم ایران خواست تا با ایجاد زمینهِ همکاری بیشتر بین اتاق‌های بازرگانی، امکان ارتباط فعالانه شرکت‌های کوچک و متوسطِ دو کشور را از طریق برگزاری کنفرانس‌ها و همایش‌های تجاری مشترک فراهم سازند. او ادامه داد: افزون بر این، اعزام فعالان صنایع برتر کشورها به ایران جهت آشنایی با صنایع و توانمندی‌های ایران و نیز برگزاری دوره‌های آموزشی برای کارآفرینان ایرانی با دعوت از کارآفرینان معتبر خارجی، از جمله فعالیت‌هایی است که ضروری است مورد توجه قرار گیرد.
مسعود خوانساری در انتهای سخنان خود یک بار دیگر بر آمادگی کامل اتاق بازرگانی تهران به‌عنوان بزرگترین تشکل بخشِ خصوصی ایران برای کمک و همکاری در زمینه معرفی ظرفیت‌های اقتصادی کشور ایران اعلام و ابراز امیدواری کرد که این‌گونه نشست‌ها به انجام هرچه سریع‌تر و عمیق‌تر همکاری‌های فنی-تجاری منجر شود.
مذاکرات برای تضمین فروش نفت و روابط بانکی
وزیر امور خارجه نیز در این گردهمایی درباره وضعیت کنونی کشور در دوره‌ای که تحریم‌های دیگری پیش روی اقتصاد کشور قرار گرفته و بیان راهکارهای مقابله با این تهدیدها سخنرانی کرد.
محمد جواد ظریف در ابتدای سخنانش با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران دوران پر فراز و نشیبی را تاکنون از سر گذرانده است، گفت: با وجود فشارهای متعددی که در طول چهار دهه گذشته علیه جمهوری اسلامی ایران شکل گرفته، کشور مشروعیت و قدرت خود را از مردم ایران گرفته است و نه از منابع خارجی.
وی افزود: امروز نیز پس از گذشته چهار دهه از دوران انقلاب اسلامی در کشور، شرکای خارجی ایران این واقعیت را درک کرده‌اند که بازاری مطمئن‌تر، امن‌تر و سالم‌تر از ایران برای حضور فعالان اقتصادی وجود ندارد و اگرچه ممکن است بر اثر فشارهای خارجی تحولات منفی در این بازار رخ داده باشد اما با وجود بخش خصوصی منسجم در کشور، این تحولات منفی پایدار نبوده است.
وزیر امور خارجی سپس با اشاره به خروج دولت آمریکا از برجام، گفت: در مذاکراتی که با کشورهای دوست و شریک ایران پس از خروج آمریکا از توافقنامه برجام داشته‌ایم، تمامی کشورها آمادگی خود را برای حضور در بازار ایران و پایداری همکاری‌های اقتصادی تاکید کرده‌اند.
وی افزود: در جلسات متعددی که با شرکای خود از جمله کشورهای چین، روسیه، و سه کشور عضو اتحادیه اروپایی یعنی آلمان، فرانسه و انگلیس داشته‌ایم، همگی این کشور بر پایبندی خود بر تعهدات برجام تاکید کردند.
ظریف افزود: شرکای ما در برجام تعهد کرده‌اند که فروش نفت ایران به میزان کنونی، حمل و نقل هوایی، کشتیرانی، روابط بانکی و بیمه و موارد اقتصادی که در توافقنامه آورده شده است، ادامه یابد، پس اراده سیاسی در جهان برای ادامه حضور فعال در جمهوری اسلامی ایران به‌رغم فشارهای آمریکا کاملا وجود دارد.
جهان بر سر یک دوراهی است
وزیر خارجه ایران با بیان اینکه جهان اکنون بر سر یک دوراهی است که آیا آمریکا اراده سیاسی خود را بر دنیا تحمیل می کند یا دنیا بر اساس یک نظام قانونمند که ایالات متحده آمریکا نیز زمانی جزو پایه گذاران این نظام بود، تصمیم گیری می‌کند، گفت: یقین دارم که تصمیم‌گیری سیاسی در جهان به سمت حرکت در راستای قانونمندی است؛ اما میزان توانمندی کشورهای مختلف در مقابله با این حرکت زورمدارانه و قلدرمآبانه ایالات متحده هنوز مورد سوال است، لذا ضروری است که امروز ببینیم، اقدامات عملیاتی و قانونی است.
به گفته وی، اقدامات عملیاتی کشورهای حاضر در برجام به غیر از آمریکا، آغاز شده است. ظریف با اشاره به اینکه در سفر وین با حضور وزرای امور خارجه، جزئیات اقداماتی که در حوزه بانکی و نفت قرار است انجام شود، با ما در میان گذاشته شده است، افزود: مذاکرات سازنده‌ای در زمینه تضمین روابط بانکی و ادامه فروش نفت ایران با کشورهای طرف حاضر در برجام آغاز کرده‌ایم و در این هفته نیز همکاران من، این موضوع را در پایتخت‌های کشورهای اروپایی و دو عضو دیگر برجام ادامه خواهند داد.
وزیر خارجه ایران با اشاره به نقش گسترده بنگاه‌های کوچک و متوسط از ایران و شرکای تجاری در ادامه روابط اقتصادی و تجاری دو طرف، افزود: وزارت خارجه کشور در حوزه دیپلماسی اقتصادی آماده است در این زمینه همکاری‌های گسترده‌ای با شرکت‌های کوچک و متوسط داشته باشد.
وی گفت: هفته آینده که سمینار سفرای ایران را خواهیم داشت، ۷۷ اتاق بازرگانی مشترک ایران و کشورهای دنیا با سفرای مربوطه جلساتی را برگزار خواهند کرد تا زمینه‌ساز شناسایی مشترک بخش‌های خصوصی در حوزه بنگاه‌های کوچک و متوسط باشیم و این شروع خوبی برای بخش خصوصی ایران است که بتواند در یک اقتصاد پویا حرکت کرده و از تجربیات بخش خصوصی مخصوصا در کشورهای اروپایی در این حوزه استفاده کند.
ظریف با بیان اینکه الان فرصت نوآوری و حرکت رو به جلو برای پیدا کردن شرکای جدید است، افزود: یقین دارم که دولت‌های عضو برجام، سایر کشورها و دولت‌های دوست ایران، از همکاران اقتصادی بخش خود و ایران حتما حمایت خواهند کرد.
وزیر امور خارجه کشور در ادامه با تاکید بر اینکه ما حق خروج از برجام را برای خود حفظ کردیم گفت: اما انتخاب ما این است که بتوانیم با اعضای باقیمانده از برجام به یک راهکار برسیم، در قالب این قانونمندی، امروز ایران شکایت خود از ایالات متحده برای برقراری مجدد و غیرقانونی تحریم‌های یکجانبه را تسلیم دیوان بین‌المللی دادگستری کرد و امیدواریم علاوه بر حوزه اقتصادی، در حوزه حقوقی نیز به دنیا نشان دهیم که اقدامات غیرقانونی آمریکا و تلاش برای بی‌توجهی به خواست جامعه بین‌المللی برای داشتن یک نظام قانونمند در دنیا، کاری نیست که از آن به راحتی و بدون مشکل حقوقی از سوی جامعه بین‌المللی عبور کنند.
ظریف گفت: دولت کنونی آمریکا نمی‌داند که چطور با دنیا برخورد کند، این درحالی است که این ربطی به نفتا یا برجام ندارد و او همه این قوانین را زیر پا گذاشته است و ضروری است این رفتار که به عنوان یک عادت در دنیا مرسوم شده است متوقف شود، در غیر این صورت این عادت برای بر هم زدن نظم جهانی حرکت خواهد کرد و روندی نخواهد بود که این آینده روشن را برای دنیا رقم زند
ممنوعیت واردات در ایران لغو شود
پس از وزیر امور خارجه ایران، اشتفان شولتس، سفیر اتریش در ایران پشت تریبون ایستاد. او با اشاره به اینکه نخستین سفر اروپایی دکتر حسن روحانی در دومین دوره ریاست‌جمهوری‌اش، سفر به اتریش بود ادامه داد: اکنون ما استراتژی روشن‌تری در سیاست خارجی ایران در قبال اروپا مشاهده می‌کنیم که متکی بر مشارکت فعال در تمام بخش‌ها و ارائه استدلال مقابل سیاست‌های آمریکا برای ایزوله کردن کشورهاست.
او ادامه داد: دو رئیس‌جمهور بر این نکته توافق کردند که از برجام منافع اقتصادی کسب کنند، مشروط بر اینکه ایران تمام تعهدات هسته‌ای خود را ایفا کند. ما تحت تاثیر قرار گرفتیم که چگونه ایران، تهدیدهای یکجانبه را مورد مقابله قرار می‌دهد و از آنها برای نوآوری سیستم اقتصادی خود استفاده می‌کند. این تمرکز بر تکنولوژی و نیز بازار رقابتی داخلی می‌تواند به الگویی برای کل منطقه تبدیل شود.
شولتس که کشورش ریاست دوره‌ای اتحادیه اروپا را نیز برعهده دارد، با اشاره به اینکه اروپا آماده است برای ایجاد یک بخش خصوصی فعال اقتصادی با ایران مشارکت کند، گفت: بخش خصوصی فعال و سیستمی که جوانان بتوانند کسب و کار خود را ایجاد کرده و نوآوری ایجاد کنند. ایران می‌خواهد خود را از یک کشور صرفا تاجر، به یک کشور صنعتی تبدیل کرده و از یک کشور مصرف‌کننده به کشوری تولیدکننده تبدیل شود، اروپا نیز متعهد است که از این تغییر و تحولات نظام‌مند از طریق ایجاد ظرفیت و آموزش پشتیبانی کند.
او با بیان اینکه مدیریت دانش و یادگیری مشترک نقش کلیدی را در توسعه همکاری‌ها ایفا خواهد کرد، ادامه داد: باید به دنبال آن باشیم و ببینیم که چه ابزاری برای همکاری در مقابل تحریم‌های یکجانبه آمریکا وجود دارد.
سفیر اتریش در ایران سپس یکی از راه‌های ادامه همکاری را به حضار نشان داد و گفت: سیستم پرداخت دیجیتال و اکوسیستم ارز‌های رمزنگار گویی از زیرزمین به روی زمین آمده و در حال اجرای مقررات مبارزه با پولشویی هستند. از این رو، دستگاه‌های رگولاتور ایرانی و اروپایی باید همکاری کنند که دنیای دیجیتال ارزی را به خوبی بشناسند و از برخی فعالیت‌های غیرقانونی در معاملات جلوگیری کنند. درخواست ما این است که این کانال‌های معاملاتی باز باشد و از آن مراقبت صورت گیرد
ما با هم هستیم
او با بیان این عبارت که «ما با هم هستیم» به حجم تجارت ایران و اروپا اشاره کرد و گفت: اتحادیه اروپا ده میلیارد دلار در سال آینده از توقف صادرات به ایران ضرر می‌کند، پس باید با هم صریح بوده و از ایران بخواهیم که با ما مشارکت داشته باشد.
شولتس گفت: جدول زمانی برای اجرای FATF تا اکتبر بسیار کم است، البته پیشرفت‌هایی رخ داده و ایران باید مورد تشویق قرار گیرد تا با استانداردهای بین‌المللی بانکی خود را هماهنگ کند، اولین بانک ایرانی، قرار است سیستم حساب بانکی الکترونیکی را این هفته به اجرا بگذارد. این البته با چالش‌هایی همراه خواهد بود؛ اما فرصت‌هایی را نیز برای اروپا ایجاد می‌کند که تولیدات خود را به ایران بیاورد.
او همچنین تولید محلی در ایران با همکاری اروپا را نیز به عنوان بخشی از همکاری‌های دو جانبه بر شمرد و گفت: تولید ایرانی برای ایران و اروپا با این شرط قابل تحقق است که سیستم ممنوعیت واردات که اخیرا در فهرستی با ۱۴۰۰ قلم کالا اعلام شده است، برطرف شود.
سفیر اتریش در ایران تاکید کرد: اعتماد و پیش‌بینی‌پذیری باید محور مشارکت ایران و اروپا باشد. فعالان اقتصادی ما بر این اساس کار می‌کنند. آنها مشتاق اجرای یادداشت تفاهمی هستند که پس از برجام در یک شب گرم تابستانی به امضا رسید.
چین در برجام می‌ماند
سفیر جمهوری خلق چین در ایران نیز طی سخنانی با اشاره به توافقنامه برجام، گفت: من در طول دوره مذاکرات برجام حضور داشتم و شاهد تلاش بی‌وقفه تیم مذاکره‌کننده ایران و دکتر ظریف در سرانجام این مذاکرات و آنچه که در نهایت منجر به توافقنامه برجام شد بودم.
وی افزود: این توافقنامه نه‌تنها به نفع منافع ایران بلکه به مصلحت صلح و ثبات در منطقه بود و یک نمونه موفق را به جهان برای پایان دادن به مناقشات سیاسی ارائه داد.
سفیر چین در تهران با بیان اینکه دولت آمریکا با خروج از برجام، آینده آن را به خطر انداخته است افزود: ایران به طور کامل به تعهدات خود بر اساس توافقنامه برجام عمل کرده است و سایر کشورهای امضاکننده این توافقنامه نیز حمایت و پشتیبانی خود از برجام را اعلام کرده‌اند.
وی با اشاره به اینکه دولت چین بر ادامه توافقنامه برجام و پایبندی بر آن تاکید دارد، گفت: مناسبات بازرگانی دو کشور ایران و چین به قرن‌های متمادی بر‌می‌گردد و در این روابط، جاده ابریشم نقش به‌سزایی داشته است.
سفیر چین در تهران با اشاره به اینکه جاده ابریشم علاوه بر آنکه مسیری برای تبادل کالا بوده است، در مبادلات فرهنگی، مذهبی و تمدنی میان کشورهای بر سر راه این جاده نیز نقش داشته است، افزود: دولت چین به دنبال آن است که این جاده تاریخی را بار دیگر زنده کند و در این میان، ایران یک حلقه اثرگذار در مسیر این جاده است.
وی با بیان اینکه طی سال گذشته چین شریک نخست تجاری ایران بوده است، افزود: روابط اقتصادی دو کشور به سیر رو به جلوی خود ادامه خواهد یافت.
پشتیبانی اروپا از برجام باید عملی باشد
در ادامه همایش، راب مک‌ایر، سفیر انگلستان در ایران از پشتیبانی دولت انگلستان از برجام سخن گفت و ادامه داد: ایران حق برخورداری از مزایای این توافق را دارد و تا زمانی که ایران تعهدات مندرج در برجام را اجرا کند، ما هم پشتیبان ایران خواهیم بود.
او البته تاکید کرد: پشتیبانی کشورهای اروپایی از برجام نباید محدود به شعارهای سیاسی باشد، بلکه باید عملی باشد تا روابط اقتصادی و کسب و کارها را تداوم ببخشد. برای دیپلمات‌ها آسان است که بگوییم ما از همکاری‌های اقتصادی بین دو کشور استقبال می‌کنیم. اما فعالان بخش خصوصی این پرسش را مطرح می‌کنند، که اقدامات عملی برای حمایت از کسب و کارها چیست؟
سفیر انگلیس در ایران افزود: همکاران ما در لندن و اروپا، سخت در حال تلاش هستند تا راهکاری بریا مقابله با تحریم‌ها پیدا کنند.
او با بیان اینکه کسب و کارها ادامه پیدا می‌کند، افزود: ما تفاهم‌نامه‌هایی را حتی بعد از خروج آمریکا از برجام برای ادامه همکاری امضا کرده‌ایم، چنانکه روز گذشته، یادداشت تفاهم مهمی میان یک شرکت ایرانی و یک شرکت انگلیسی به امضا رساندیم. بنابراین، وظیفه ما این است که اعتماد جامعه بخش خصوصی در ایران و کشور خود را حفظ کنیم تا کسب و کارها ادامه یابد.
راب مک‌ایر، برگزاری جلساتی مشابه آنچه اتاق تهران برگزار کرد را برای تبادل نظر حائز اهمیت برشمرد و گفت: من با سفیر اتریش، در این زمینه که همکاری‌ها باید روشن و شفاف باشد، هم‌عقیده‌ام و البته ایران هم باید از اقداماتی که برجام را تضعیف می‌کند، پرهیز کند. البته نگرانی‌هایی در مورد سرنوشت FATFوجود دارد. بنابراین، باید این نگرانی‌ها برطرف شود تا همکاری‌ها را به طور موثری پیش ببریم.
سفیر انگلیس در ایران با اشاره به مشارکت همه بازیگران برای توسعه همکاری‌ها ابراز امیدواری کرد که روابط تجاری ایران و اروپا رو به گسترش باشد.
راهبرد مقاومت هوشمندانه اقتصادی
معاون اول رییس‌جمهور به عنوان سخنران پایانی این نشست، در آغاز سخنان خود از اتاق بازرگانی تهران برای برگزاری این نشست قدردانی کرد.
اسحاق جهانگیری گریزی به مذاکرات هسته‌ای ایران و دولت‌های طرف مذاکره در طول سال‌های اخیر زد و گفت: در آغاز دولت یازدهم برای مسائل هسته‌ای وارد یک گفت‌وگوی عمیق، پیچیده و طولانی با کشورهای ۱+۵ شده و در نهایت به برجام رسیدیم. جمهوری اسلامی ایران نشان داد که هم در گفت‌وگو صادق بوده و هم به اقداماتی که بر اساس این توافق بین‌المللی به عهده گرفته است، پایبند بوده و این را سازمان‌های بین‌المللی نیز نشان می‌دهد.
وی با بیان اینکه بر اساس آموزه‌های دینی، ما بر عهد و پیمانی که امضا کرده‌ایم تا زمانی که طرف مقابل آن را نقض نکرده باشد، مانا و پایبند هستیم، افزود: یکی از مهمترین دستاوردهای بشریت برای کاهش تنش‌ها و ایجاد فضایی امن و صلح‌آمیز در دنیا، دستیابی به توافقات بین‌المللی است و هر حرکتی در جهت به هم زدن توافقات بین‌المللی، حرکتی بر ضد مسائل انسانی و بشری است و تهدیدکننده فضای امن به شمار می‌رود، پس اقدام رئیس‌جمهور آمریکا، یک هشدار جدی و خطرناک برای جامعه بین‌المللی است که نمی‌تواند به سادگی از کنار آن بگذرد.
معاون اول رییس‌جمهوری سپس، خروج غیرقانونی آمریکا از برجام را آغاز خطرناکی هم‌زمان با تخلفات و خروج‌های آمریکا از سایر پیمان‌های مهم جهانی عنوان کرد و گفت: استراتژی آمریکایی‌ها، جنگ اقتصادی بر علیه ملت ایران است که البته هم‌زمان جنگ‌های تجاری با سایر کشورها نیز از سوی این کشور آغاز شده است، از این رو اقتصاد جهانی می‌تواند با اقداماتی که از سوی این کشور روبه رو شده است، به بی‌ثباتی کشیده شود.
جهانگیری با بیان اینکه جامعه جهانی نباید به سادگی از کنار اقدامات دونالد ترامپ رییس‌جمهور آمریکا بگذرد، افزود: دولت‌های آمریکا در طول ۶۰ سال اخیر اشتباهات بی‌شماری را علیه ملت ایران مرتکب شده‌اند، از کودتایی که علیه دولت مردمی و قانونی دکتر مصدق در ایران تا ساقط کردن هواپیمای مسافربری ایران در خلیج فارس و تحریم‌های گسترده‌ای که در مقاطع مختلف علیه ملت ایران انجام شده است، اما ملت ایران با سرافرازی بیرون آمده است.
وی افزود: می‌دانیم که امروز شرایط خطیری پیش روی ما قرار گرفته است، البته این شرایط پیش آمده بن‌بست نیست بلکه شرایطی است که عوامل جدیدی وارد آن شده است و نیازمند آن هستیم که راهکارهای ابتکاری و جدیدی را به کمک دوستان خود داشته باشیم، البته نمی‌خواهیم چشمان خود را بر واقعیت‌هایی که امروز مقابل ایران قرار گرفته ببندیم یا از آنها فرار کنیم، این در حالی است که دشواری‌هایی پیش روی ماست اما همین واقعیت‌ها به ما می‌گوید که ظرفیت‌های بزرگ و فرصت‌های بی‌نظیری در اختیار ما قرار گرفته که می‌توان با اتکا به فرصت‌ها و ظرفیت‌هایی که وجود دارد، راهکارهای جدید طراحی شده و ظرفیت‌ها را به فعلیت درآوریم.
معاون اول رییس‌جمهور افزود: نمی‌توانیم چشمان خود را به روی واقعیت‌ها ببندیم و این واقعیات می‌گوید که دشواری‌های زیادی پیش روی ما قرار دارد، اما فرصت‌ها و ظرفیت‌های کم‌نظیری نیز کشور دارد که با اتکا به این ظرفیت‌ها و راهکارهای جدید می‌توانیم فرصت‌های جدیدی را به فعلیت در آوریم.
وی با بیان اینکه در آینده نزدیک شاهد مانورهای مختلفی از تفاهم جریان‌های سیاسی، گروه‌های سیاسی با اختلاف‌نظرهای جدی در داخل ایران برای این خواهید بود، افزود: دولت و بخش خصوصی باید برای مدیریت صحیح در این مقطع، بسیج شده تا به زندگی مردم آسیب وارد نشود، بنابراین کنار هم خواهیم بود و البته ملت ایران باید متحد در این صحنه حضور داشته باشد، ضمن این که راهبردی به نام مقاومت هوشمندانه اقتصادی در مقابل تحریم‌های آمریکا اتخاذ کرده‌ایم تا مسائل اقتصادی کشور را حل و فصل کنیم پس نشان خواهیم داد که در دوران تحریم، اقتصاد کشور را نجات خواهیم داد.
جهانگیری در ادامه با اشاره به اینکه دولت حسن روحانی، ۲.۵ سال از عمر خود را در دوران تحریم‌های شورای امنیت و اتحادیه اروپا، کنگره و دولت آمریکا سپری کرده است، افزود: در این دوران نیز روند شاخص‌های اقتصادی ایران مثبت شد؛ چنانکه تورم به شدت روند کاهشی پیدا کرد و تا قبل از وارد اجرا شدن برجام، رشد اقتصادی از منفی ۶.۸ درصد به مثبت ۳ درصد افزایش یافت.
او ادامه داد: فعالان بخش خصوصی با انگیزه وارد میدان فعالیت و کار شدند و اگر طرف‌های برجام به تعهدات خود عمل کرده بودند، امروز شرایط اقتصاد ایران برای مردم، شرایط مطلوبی بود، ملت ایران این شرایط را به خوبی درک می‌کند و می‌دانند از کدام سو تلاش می‌شود که زندگی آنها و کشور آنها به عقب رانده شود.
جهانگیری سپس به ظرفیت‌های ایران در بخش‌های مختلف اشاره کرد و گفت: ایران رتبه اول را به لحاظ برخورداری از ذخایر نفت و گاز دنیا داراست و در زمان برجام نیز اعلام کرده است که بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار، پروژه آماده واگذاری در صنعت نفت و گاز، صنایع معدنی و فلزی دارد که آماده ارایه به طرف‌های خارجی و داخلی است. بنابراین، شرایط اقتصاد ایران مهیا بود که حتی برای دنیا به یک کانون مهم سرمایه‌گذاری تبدیل شود. ما نیز دنبال شرکای واقعی خود بودیم که در این فرصت بین شرکت‌های ایرانی و خارجی برای ده‌ها و صدها میلیارد دلار سرمایه‌گذاری و کار بزرگ توافق حاصل شود.
معاون اول رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه ایران از نظر ذخایر معدنی شرایط ممتازی دارد، ادامه داد: به لحاظ جغرافیایی نیز در جنوب دریای خلیج فارس، عمان و تنگه هرمز و بنادر دریای خزر در شمال، برای ایران فرصت مناسبی ایجاد کرده که بتواند به کشورهای آسیای میانه خدمات حمل و نقلی ارائه دهد. از طرفی کریدور‌های راه‌آهن ایران می‌تواند کشورهای شرقی از جمله چین را به اروپا متصل کند.
جهانگیری با بیان اینکه ایران را به هیچ عنوان نمی‌توان حبس کرد، از وجود نیروی انسانی جوان تحصیلکرد و مبتکر در ایران سخن گفت که در داخل و خارج تحصیل کرده‌اند و می‌توانند کشور را در مسیر پیشرفت قرار دهند. او همچنین به سابقه صنعتی طولانی ایران در منطقه نیز اشاره داشت.
معاون اول رییس‌جمهور با بیان اینکه ایران خود را برا یشرایط جدید مهیا کرده است، ادامه داد: انتظار داریم کشورهایی نظیر روسیه و چین به تعهدات برجامی خود عمل کنند. آمریکا می‌گوید قصد دارد، فروش نفت ایران را به صفر برساند. توقف فروش نفت ایران یک خیال واهی است؛ چرا که هم دنیا به نفت ایران نیاز دارد و هم ما ساز و کارهایی را برای فروش نفت خود پیش‌بینی کرده‌ایم. بخش خصوصی نیز باید طرف‌های تجاری خویش را برای خرید نفت ایران ترغیب کند.
او با بیان اینکه دولت سناریوهای مختلفی را پیش‌بینی کرده است افزود: ایران در سال گذشته بیش از ۹۰ میلیارد دلار صادرات نفت و غیرنفتی داشته است. بنابراین به بخش قابل توجهی از این منابع در دوره جدید نیاز خواهیم داشت. پس باید بتوانیم کالاهای خود را صادر کرده و منابع ارزی حاصل از صادرات نفتی و غیرنفتی خود را در دسترس داشته باشیم تا نیازهای مردم را از محل صادرات از خارج کشور تامین کنیم.
معاون اول رئیس‌جمهور ادامه داد: دست کشورهایی که در این مقطع به سیاست یک‌جانبه‌گرایی آمریکا پشت کنند، را به گرمی می‌فشاریم، اما شرکت‌هایی که ایران را ترک می‌کنند، باید بدانند که این مسائل در حافظه تاریخی همکاری ایران با آنها ثبت خواهد شد و نسبت به این مساله بی‌تفاوت نخواهیم ماند.
جهانگیری با اشاره به آثار خروج آمریکا بر بازار ارز توضیح داد: ممکن است که با اعلام خروج آمریکا از برجام، تلاطم کوتاه‌مدتی در برخی از بخش‌های اقتصادی کشور اتفاق افتد، اما مانع از تلاطم‌های بعدی خواهیم شد و برنامه تنظیم کرده‌ایم که نگذاریم اقتصاد ایران از این مرحله آسیب ببیند، پس برای واردات و صادرات و فروش نفت برنامه‌ریزی کرده و امیدواریم با کمک کشورهای دوست بتوانیم کار را پیش بریم.
نشست هم‌اندیشی فعالان اقتصادی بخش خصوصی و نمایندگان خارجی مقیم ایران، که توسط اتاق تهران برپا شده بود با ضیافت شام به پایان رسید. ضمن این که رئیس اتاق تهران در گفت‌وگو با رسانه‌ها عنوان کرد که مسایل مطرح شده در این نشست و تداوم همکاری‌ها در نشست‌های تخصصی و با سفیران و نمایندگان اقتصادی کشورهای مختلف پیگیری خواهد شد.
