سیزدهمین جلسه کمیسیون حکمرانی سازمانی اتاق تهران با موضوع بازنگری در اصلاحیه پیش‌نویس «شیوه‌نامه داخلی حکمرانی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران» برگزار شد. در این نشست عنوان شد که بازنگری در شیوه‌نامه اداره جلسات اتاق و تدوین پیش‌نویس جدید برمبنای اسنادی نظیر اصول حکمرانی برای تشکل‌های اقتصادی و اتاق‌های بازرگانی رهنمودهای اتاق بازرگانی بین‌المللی ICC پیرامون مدیریت تعارض منافع و قانون آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی صورت گرفته است.
در سیزدهمین جلسه کمیسیون حکمرانی سازمانی اتاق تهران «شیوه‌نامه داخلی حکمرانی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران» مورد بحث و بررسی نمایندگان بخش خصوصی قرار گرفت.
در ابتدای این جلسه، رئیس کمیسیون حکمرانی سازمانی اتاق تهران ضمن اشاره به اقدامات صورت‌پذیرفته از جمله ارائه پیشنهادی به سازمان استاندارد ایران مبنی بر استقرار کمیته فنی ۳۰۹ با عنوان «حکمرانی سازمانی» در اتاق تهران گفت که مقرر شد این سازمان برای تصمیم‌گیری در این خصوص نشستی را با حضور نمایندگان اتاق برگزار کند.
به گزارش روابط عمومی اتاق تهران، حسن فروزان‌فرد افزود: با مرکز توانمندسازی حاکمیت و جامعه جهاد دانشگاهی که دارای سابقه در حوزه‌های مبارزه با فساد و سلامت اداری است، مذاکراتی صورت گرفته و پیشنهاد همکاری مشترک در خصوص تهیه گزارشی پیرامون رتبه ادراک فساد و مقایسه شاخصهای آن با دیگر کشورها مطرح شد که این مرکز آمادگی خود را طی نامه‌ای اعلام کرد.
او در ادامه نکاتی را در مورد نقاط قوت و ضعف قانون حمایت از گزارشگران فساد که اخیراً مصوب شده مطرح کرد و گفت: در نشست‌های پیشین کمیسیون اسناد مرتبط با شیوه حکمرانی در اتاق از جمله شیونامه اداره جلسات هیئت نمایندگان اتاق تهران، شیوه‌نامه چگونگی تشکیل و اداره کمیسیون‌های تخصصی اتاق تهران و شیوه‌نامه پیشنهادی اتاق ایران با عنوان شیوه‌نامه وظایف هیئت نمایندگان، هیئت رئیسه، رئیس و دبیر اجرایی اتاق‌های شهرستان، اصول حکمرانی برای تشکل‌های اقتصادی و اتاق‌های بازرگانی که توسط اتاق بازرگانی بین‌المللی ICC ترجمه شده و همچنین استاندارد ۳۷۰۰۰ تحت عنوان حکمرانی خوب، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و کمیسیون کرد تا بستری برای یکپارچه‌سازی این اسناد که به عنوان متون راهنما فراهم کند.
رییس کمیسیون حکمرانی سازمانی اتاق تهران با اشاره به شیوه‌نامه اداره جلسات اتاق بازرگانی گفت: تا پیش از دوره هشتم، شیوه‌نامه خاصی در این مورد وجود نداشت؛ اما پس از آن شیوه‌نامه‌ای تدوین و این شیوه‌نامه موفق شد تا نظمی در جلسات اتاق بازرگانی ایجاد کند. همچنین اتاق بازرگانی ایران در تابستان جاری، سندی به عنوان سند راهنما در اختیار اتاق قرار داد تا تعاملات بین اعضا و… را تعریف و مفاهیم را مشخص کند.
روند بازنگری در شیوه‌نامه اداره اتاق تهران
در ادامه، داود خانی، کارشناس این کمیسیون، گزارشی درباره بازنگری شیوه‌نامه اداره اتاق تهران ارائه کرد و گفت: ماموریت کمیسیون حکمرانی سازمانی اتاق تهران بر محوریت سه موضوع تعامل با حاکمیت، تعامل با اتاق و تعامل با اعضا طراحی شده است و مبنای فعالیت کمیسیون بر ارتقا آگاهی و نهادینه‌سازی مفهوم حکمرانی سازمانی به منظور عملکرد اثربخش، نظارت مسئولانه، رفتار اخلاقی و در جهت تامین انتظارات ذی‌نفعان متعدد بنگاه‌ها یا فعالیت‌های اقتصادی بنا نهاده شد.
او افزود: بر اساس یکی از ماموریت‌های اصلی کمیسیون مبنی بر تعامل با اتاق تهران، پیاده‌سازی فرآیندهای استانداردهای سری۳۷۰۰۰ در ذیل سرفصل حکمرانی سازمانی در اتاق تهران به ویژه در رویکردها و فعالیت‌هایی که به بهبود تعهدپذیری، شفافیت و ایفای مسئولیت بهتر اتاق می‌انجامد، مورد پیگیری قرار گرفت.
خانی با بیان اینکه «اصلی‌ترین سند راهبری و اداره اتاق تهران شیونامه اداره جلسات هیات نمایندگان اتاق تهران است» افزود: بررسی این شیوه‌نامه در دستور جلسات ۷ و ۸ کمیسیون در ۱۵ آبان و ۶ آذرماه قرار گرفت و مطابق مصوبات آن، مقرر شد مهمترین اقدام شکلی برای بهبود حکمرانی در اتاق از طریق بازنگری و ارتقای شیوه‌نامه انجام شود.
او همچنین به اهم نکات و دغدغه‌های کمیسیون در فرآیند اصلاح شیوه‌نامه از جمله بهره‌گیری از مفاهیم حکمرانی خوب و حاکمیت سازمانی، تقسیم وظایف و شفاف‌سازی مسئولیت و پاسخگویی، توجه به موضوع تعارض منافع، بهبود و یکپارچه‌سازی تمام اسناد در قالب یک سند، تفاوت پاسخگویی هیئت رئیسه و هیئت نمایندگان، استفاده از اسناد مشابه و تجربیات گذشته اشاره کرد.
خانی گفت: بازنگری در شیوه‌نامه اداره جلسات اتاق با رعایت رئوس تصمیمات و رهنمودهای کمیسیون (با دغدغه کمترین اما ضروری‌ترین تغییرات) صورت گرفته و هم اکنون پیش‌نویس اولیه در دستور کار کمیسیون است. در متن پیشنهادی شیوه‌نامه اداره جلسات هیات نمایندگان اتاق تهران با متن پیشنهادی اتاق ایران با عنوان شیوه‌نامه وظایف هیات نمایندگان، هیئت رئیسه، رئیس و دبیر اجرایی اتاق‌های شهرستان تلفیق شده و اسنادی نظیر «اصول حکمرانی برای تشکل‌های اقتصادی و اتاق‌های بازرگانی» اتاق بازرگانی بین‌المللی ICC و «رهنمودهای اتاق بازرگانی بین‌المللی ICC پیرامون مدیریت تعارض منافع» و قانون «آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی» نیز مورد بهره‌‌‌برداری قرار گرفته است.
این کارشناس در ادامه با اشاره به برخی از تغییرات و اصلاحات شیوه‌نامه افزود: نام شیوه‌نامه به «شیوه‌نامه داخلی حکمرانی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران» تغییر یافته است و اصول حکمرانی در اتاق به عنوان یک ماده اضافه شده است. شیوه‌نامه تشکیل، شرح وظایف و ترتیبات برگزاری و اداره جلسات کمیسیون‌های تخصصی رسمیت یافته و جز لاینفک شیوه‌نامه قرار گرفته است. نقش مرکز پژوهش‌های اتاق، عملیاتی‌تر دیده شده است. همچنین آموزش و توجیه و استمرار و اصلاح سند نیز مورد توجه قرار گرفته است.
او گفت: بهبود و ارتقا حکمرانی اتاق و نیز توجه به مبانی و نکات تعارض منافع، دو اصل مهمی هستند که در این بازنگری شیوه‌نامه اداره جلسات مورد توجه قرار گرفته‌اند و در ادامه تغییرات و اصلاحات این شیوه‌نامه را تشریح کرد.
حسن فروزان‌فرد نیز توضیح داد که هیچ یک از تغییرات اظهارنظر شخصی نبوده و تلاش شده تا از متن‌های موجود بهره گرفته شود و در پیش‌نویس اولیه اظهارنظر شخصی اثرگذار نباشد. او ادامه داد: بررسی‌های ما نشان داد که ما به سند حکمرانی اتاق احتیاج داریم نه شیوه‌نامه برگزاری جلسات. ما به حکمرانی خوب اشاره نکردیم؛ زیرا فکر کردیم شاید این مساله سبب مواجهه یا مقابله در اتاق تهران شود. ممکن است همه ارکان اتاق از یک نگاه موضوع را نبینند. علت اینکه اصلا از واژه حکمرانی خوب استفاده نکردیم، احتمال موضع گیری نسبت به این واژه است.
مرتضی حاجی‌آقامیری، نایب‌رئیس این کمیسیون، هم در ادامه گفت: مواردی که مطرح شد، مواردی اساسی و بنیادین بوده که احتمالاً کسی در نظر با آن مخالفت ندارد؛ اما چیزی که در کشور ما و در نهادها و شئون مختلف دیده می‌شود، بسیار متفاوت است. اینکه در شیوه‌نامه چطور منعکس کنیم که اجرایی و ملموس بودن آن را شاهد باشیم، بسیار حائز اهمیت است.
سید توحید صدرنژاد، عضو این کمیسیون هم گفت: ما باید به نکته توجه نشان دهیم که اتاق بازرگانی به واسطه وجود قانون شکل گرفته یا اتاق بازرگانی وجود داشته و قانون پس از آن تدوین شده است. اتاق بازرگانی بسیاری از کشورها اصلاً قانون ندارد. آمریکا یک مثال برای این موضوع است. در ایران هم اتاق بازرگانی بر مبنای قانون شکل نگرفته؛ بلکه براساس اجتماع برخی فعالان اقتصادی در کنار هم و عدم مخالفت حاکمیت وقت شکل گرفته است. هویت و قدرت اتاق متکی به اعضای آن است.
فروزان‌فرد نیز توضیح داد: ما سعی کردیم در پیش‌نویس اولیه در متن‌های موجود تغییری ایجاد نکنیم و تنها متون موجود را غنی‌سازی کنیم. ایراد اساسی که من در اتاق مشاهده می‌کنم این است که برداشت اشتباهی از نقش هیات نمایندگان در اتاق‌ها وجود دارد و از آنجایی که هیات نمایندگان غالباً در شرکت‌های خصوصی فعالیت دارند، هیات نمایندگان را مانند اعضای مجمع عمومی اتاق می‌بینند. تجربه تاریخی سست شدن و کم فعالیت شدن اعضای هیات نمایندگان در طول دوره، یکی از انگیزه‌های ما برای ورود به بحث است.
در ادامه این نشست سایر حاضران نیز نظرات و دیدگاه‌های خود را مطرح کردند و سپس مقرر شد که نقطه نظرات و پیشنهادات اعضای کمیسیون و هیات نمایندگان ارائه تا در جلسات آتی مورد جمع‌بندی و پیگیری قرار گیرد.
