در این نشست مسعود کرباسیان، رییس‌کل گمرک ایران که عضو هیات نمایندگان اتاق تهران نیز هست حضور یافت و در یک سخنرانی مفصل به عملکرد و برخی اقدامات این سازمان طی یک سال گذشته اشاره کرد و در عین حال از اتاق تهران خواست برای تحقق برنامه‌های گمرک، این نهاد را تنها نگذارد. همچنین مسعود خوانساری نیز با بیان انتظارات بخش خصوصی از دولت و مجلس آینده، ابراز امیدواری کرد که سال ۱۳۹۵ سال رونق اقتصاد ایران باشد.
مشکلات و موفقیت‌های سال گذشته
در ابتدای این نشست مسعود خوانساری با تبریک سال جدید به اعضای هیات نمایندگان اتاق تهران سال ۱۳۹۴ را سالی سخت برای اقتصاد ایران توصیف کرد و گفت: «یکی از عمده مشکلات اقتصاد ایران کاهش شدید قیمت نفت و رسیدن آن به حدود ۳۰ دلار در هر بشکه بود که باعث شد درآمد دولت بسیار کاهش یابد. در عین حال رکود اقتصادی بنگاه‌ها را در شرایط سختی قرار داد و رشد اقتصادی که بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم مثبت شده بود، در سال ۹۴ نزدیک به صفر ارزیابی شد.»
رییس اتاق تهران عنوان کرد که در کنار مشکلات بزرگ سال گذشته، پیروزی‌هایی نیز به دست آمد که مهم‌ترین آن توافق هسته‌ای و اجرایی شدن برجام است. او افزود: «برجام باعث شد تا اقتصاد ایران مجدد به بازارهای بین‌المللی باز گردد.» خوانساری همچنین انتخابات اسفندماه گذشته را یکی دیگر از نکات مثبت سال ۹۴ خواند و راهیابی افرادی باصلاحیت، معتدل و معتقد به رفتاری عقلانی را که با مشارکت ۶۰ درصدی مردم به دست آمد مایه امیدواری توصیف کرد. او همچنین ایجاد ثبات نسبی در اقتصاد و تداوم روند کاهنده تورم را هم از موفقیت‌های قابل اعتنای دولت عنوان کرد.
مردم به سال ۹۵ امیدوار هستند
رییس اتاق تهران با اشاره به رویدادهای هفته‌های نخست سال ۱۳۹۵ مانند بارندگی‌های نوروزی در استان‌های مختلف کشور، کاهش تصادفات و کاهش تلفات جاده‌ای و افزایش ۱۰ درصدی سفرهای نوروزی عنوان کرد که معتقد است مردم به بهبود اوضاع اقتصادی و اجتماعی در سال جاری امیدوار هستند. او فروش نزدیک به ۱۷ میلیارد تومانی فیلم‌های روی پرده را نشانه امیدواری مردم دانست و گفت: «این میزان فروش تنها در سه هفته اول سال به دست آمده است که با میزان فروش شش ماه در سال قبل برابری می‌کند.»
مسعود خوانساری نام‌گذاری سال ۱۳۹۵ به سال «اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل» را انتخابی خردمندانه و امیدوارانه خواند و ابراز امیدواری کرد که تمام قوای حاکمیتی کشور برای خروج از رکود متحد شوند. خوانساری همچنین در بخش دیگری از سخنان خود افزایش صادرات نفت و میعانات گازی را نتیجه برجام دانست و گفت: «اگر در مذاکرات هسته‌ای توافقی حاصل نمی‌شد صادرات نفت ما به زیر ۵۰۰ هزار بشکه در روز می‌رسید و آن هم باید در برابر دریافت کالاهایی چون غذا و دارو مبادله می‌شد. در حالی که اکنون فروش نفت و میعانات به حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است و حدود ۷۰درصد نسبت به قبل از برجام افزایش یافته است.» او افزود: «کسانی که به برجام ایراد می‌گیرند که نتیجه‌ای برای اقتصاد ما در برنداشته است باید توجه بیشتری به این اثرات برجام نشان دهند.»
انتظارات بخش خصوصی از دولت و مجلس جدید
رییس اتاق تهران در ادامه سخنان خود تاکید کرد که با توجه به مجموعه شرایطی که اکنون پدید آمده است از دولت انتظار می‌رود که فضا را برای جذب بیشتر و موثرتر سرمایه‌گذاری خارجی فراهم کند و موانع موجود در فضای کسب‌وکار کشور را برطرف کند. او ادامه داد: « او همچنین توجه به صادرات برای رونق بخشیدن به آن و مبارزه با رانت را از دیگر خواسته‌های بخش خصوصی خواند و در نهایت بر تک‌نرخی شدن ارز براساس قیمت واقعی تاکید کرد.»
مسعود خوانساری در سخنان خود از نمایندگان منتخب مردم که به زودی مجلس دهم را تشکیل خواهند داد نیز خواست تا پیش از تصویب قوانین جدید، به پایش قوانین کنونی بپردازند. رییس اتاق تهران با بیان این که لازم است بخش خصوصی با منتخبان مردم پیش از آغاز به کار مجلس جلسه داشته باشد گفت: «بخش خصوصی از مجلس جدید انتظار دارد که قوانین کنونی را پایش و مقررات مازاد و دست‌وپاگیر را حذف کند.» او همچنین به سهیلا جلودارزاده، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران، بابت قرار گرفتن در بین منتخبان مردم تهران برای حضور در مجلس شورای اسلامی تبریک گفت و ابراز امیدواری کرد با تدوام حضور ایشان در اتاق تهران، رابطه نزدیک‌تری بین اتاق و مجلس برقرار شود.
رویکرد اتاق در برابر دولت نقد ناصحانه است
او همچنین به برگزاری جلسه مشترک هیات رییسه اتاق تهران و ایران در آغاز سال اشاره کرد و گفت: «در این نشست ما ابتدا عملکرد اتاق بازرگانی را تحلیل و بررسی کردیم تا ذهنیت درستی از آنچه اتاق انجام داده و نقاط ضعف و قوت آن به دست آوردیم.» خوانساری افزود: «همچنین عنوان کردیم که رویکرد ما به دولت نقد ناصحانه است. ما در بخش خصوصی مدح‌کننده دولت نیستیم و عملکرد دولت را نقد می‌کنیم اما از جاده انصاف خارج نمی‌شویم.» او تاکید کرد که فعالان بخش خصوصی و اعضای هیات نمایندگان اتاق‌ها بهتر است در شرایطی که دولت به خاطر یک اقدام مهم و بزرگ مانند برجام زیر سوال برده می‌شود، دقت کنند که در عین نقد درست و صحیح دولت رعایت انصاف را هم بکنند.
تشکیل کمیته سه نفره در خصوص کارت بازرگانی
رییس اتاق تهران همچنین در واکنش به انتشار اخباری مبنی بر حذف کارت بازرگانی عنوان کرد که قطعاً امکان حذف کارت بازرگانی وجود دارد اما این کار باید از طریق اصلاح قوانین و با رعایت پیش‌زمینه و ایجاد راهکاری برای عضویت فراگیر فعالان اقتصادی در اتاق‌های بازرگانی به اجرا دربیاید. مسعود خوانساری همچنین اعلام کرد که یک کمیته سه‌نفره متشکل از مسعود کرباسیان رییس‌کل گمرک، ولی‌اله افخمی رییس سازمان توسعه تجارت و خود او به عنوان رییس اتاق تهران تشکیل شده تا جهت تسهیل روند صدور و تمدید کارت بازرگانی برای فعالان اقتصادی راهکار بیندیشند و بتوانند راه‌های سوءاستفاده از کارت بازرگانی را مسدود کنند.
راه‌اندازی مرکز تماس اتاق تهران با شماره ۱۸۶۶
او همچنین خبر از راه‌اندازی اولین گام از برنامه مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) در اتاق تهران خبر داد و گفت: «اتاق تهران با امضای قراردادی با موسسه خیریه رعد الغدیر و با استفاده از نیروهای تحصیل‌کرده این مجموعه یک مرکز تلفن با شماره ۱۸۶۶ راه‌اندازی کرده است که به تماس‌های اعضای اتاق تهران و فعالان اقتصادی پاسخ می‌دهد.» خوانساری افزود: «فعالان اقتصادی می‌توانند با تماس با این مرکز از مشاوره‌های مختلف بهره‌مند شوند و سوالات خود در زمینه کارت بازرگانی و روند صدور و تمدید آن را اعلام کنند و پاسخ بگیرند.» او اعلام کرد که این مرکز که هم‌اکنون فعال است به طور رسمی روز دوشنبه ۳۰ فروردین ماه با حضور اعضای هیات رییسه اتاق تهران و جمعی از خبرنگاران به طور رسمی رونمایی و افتتاح می‌شود.
دخالت دولت در نرخ ارز و خسارت به صادرات کشور
در ادامه این نشست رضی حاجی‌آقامیری به عنوان نخستین سخنران پیش از دستور، به برخی آمار صندوق بین‌المللی پول درباره وضعیت اقتصاد ایران اشاره کرد و با گریزی به تراز تجاری کشور، بزرگترین عامل رشد منفی صادرات غیرنفتی کشور را نرخ غیرواقعی ارز و بی‌ثباتی آن دانست.
این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران گفت: «براساس گزارش صندوق بین‌المللی پول، در سال ۲۰۱۵ میلادی اقتصاد ایران با کسب مقام هجدهم، با ۲۴ میلیارد دلار افزایش نسبت به سال قبل، ۱۳۸۱ میلیارد دلاری شده است و این در حالی است که کشور ترکیه ۱۵۷۶ میلیارد دلاری، اقتصاد هفدهم جهان در این سال بوده است.» رضی حاجی آقامیری افزود: «این در حالی است که صندوق بین‌المللی پول پیش بینی می‌کند که اقتصاد ایران در سال جاری میلادی، با ۷۸ میلیارد دلار افزایش، ۱۴۵۹ میلیارد دلاری شود.»
این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران همچنین به تراز تجاری کشور اشاره کرد که به گفته وی، میزان آن در سال ۹۴ در مقایسه با سال قبل از آن، مثبت شده است حال آنکه صادرات غیرنفتی کشور در این سال به میزان ۱۱/۱۶ درصد نسبت به سال پیش از آن کاهش داشته است.
حاجی آقامیری، مهم‌ترین عامل رشد منفی صادرات غیرنفتی کشور را نرخ غیرواقعی ارز و بی‌ثباتی آن عنوان کرد و افزود: «خوشبختانه دولت در مهار نرخ تورم به توفیق‌هایی دست یافته ولی وضعیت نرخ ارز همچنان مثل گذشته، بی‌ثبات از گزند توفیق‌های دولت در دریافت مطالبات ارزی آزاد شده پس از برجام و فروش نفت بیشتر، متزلزل است.»
وی با بیان اینکه مسولان اقتصادی کشور به صورت پیاپی بر سیاست عدم‌مداخله در نرخ ارز تاکید کرده و به صادرکنندگان اطمینان داده‌اند که وضعیت گذشته دیگر اتفاق نخواهد افتاد، گفت: «با این حال، طی ماه‌های گذشته از جمله در اسفند سال گذشته دولت روی نرخ دلار اثر گذاشته و موجب کاهش آن در بازار شد.»
عضو هیات نمایندگان اتاق تهران در ادامه با یادآوری اینکه بر اساس قانون برنامه چهارم و پنجم، بر افزایش تدریجی نرخ ارز معادل با مابه‌التفاوت نرخ تورم داخلی و خارجی تاکید شده است، افزود: «باید از مسوولان اقتصادی کشور سوال شود که با توجه به اعلام نرخ ۱۲ درصدی تورم، چگونه به نرخی که در بودجه سال جاری برای ارز اعلام کرده‌اند، رسیده‌اند.» حاجی آقامیری گفت: «آیا وقت آن نرسیده که دولت، تکلیف صادرات را در ارتباط با نرخ ارز طی بیانیه‌ای روشن کند؟»
تمایل بانک‌های اتریشی برای همکاری با ایران
در ادامه این نشست، ناصر ریاحی، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران، در نطق پیش از دستور خود، از تمایل بانک‌های اتریشی برای همکاری با ایران سخن گفت و توضیح داد: «یکی از این بانک‌ها اوبر بانک است که دفتر مرکزی آن در شهر لینس قرار دارد و متعلق به گروه وست آلپاین است. این بانک حتی در زمان تحریم هم مراودات کمی با بانک‌های ایرانی داشته است. با توجه به بدهی قبلی چند ۱۰ میلیون یوروی کمپانی وست آلپاین به بانک مرکزی امکان فعالیت بانکی با این بانک وجود دارد و با تمام بانک‌های غیرتحریمی ایران علاقمند به مراوده و باز کردن حساب است.» او افزود: «بانک آستریا نیز با چند بانک ایرانی جهت شروع همکاری صحبت کرده است و آمادگی لازم را دارد. در این میان، ارسته بانک به عنوان یکی دیگر از بانک‌های اتریشی که به همکاری با ایران علاقه دشان داده است، در صورتی‌که بانک مرکزی در آن پول بلوکه کند ال‌سی قبول خواهد کرد و در این صورت چند برابر مبلغ بلوکه شده به شرکت‌های اتریشی جهت قبول ال‌سی مدت‌دار خط اعتباری یک‌ساله می‌دهد. این بانک در حال حاضر با چند بانک داخلی برای شروع همکاری صحبت کرده است.» ریاحی ادامه داد: «بانک رایفایزن یا آر-زد-بی نیز از بزرگترین بانک‌های اتریش است. این بانک در زمینه سرمایه‌گذاری فعال بوده و با بورس‌های لندن و ترکیه همکاری می‌کند. نماینده خاورمیانه این بانک در اسفند ماه همراه هیات اقتصادی ترکیه به ایران آمد و با چند کارگزار بورس جلساتی برای ورود و معامله در بورس تهران داشت. ضمن آنکه، مدیر توسعه بانک ۲۱ آوریل برای ملاقات و افتتاح حساب به ایران می‌آید و با مقامات بانک مرکزی ملاقات خواهد داشت و علاقمند به افتتاح دفتر نمایندگی است.»
این عضو هیات نمیاندگان اتاق تهران، در ادامه گفت: «موسسه اعتباری او-کا- ب هم در حال حاضر سرمایه‌گذاری شرکت‌های اتریشی در ایران را بدون لحاظ اینکه از تجهیزات اتریشی استفاده می‌شود یا خیر تا ۹۵ درصد میزان سرمایه‌گذاری تضمین کرده و با نرخ کم بیمه می‌کند. این مدل که از آن با عنوان جی۴ یاد می‌شود، صرفا برای کشورهای خارج از اتحادیه اروپا و خارج از اعضای او‌ای‌سی‌دی (OECD) قابل اجراست که در حال حاضر شامل ایران هم می‌شود. شرکت‌های اتریشی بعد از دریافت بیمه‌نامه از این موسسه می‌توانند تا ۱۰۰ درصد میزان سرمایه‌گذاری خود از بانک‌های تجاری وام دریافت کنند. در عین حال، در صورت صادرات کالای سرمایه‌ای به ایران به شرطی که حداقل یک‌سوم آن کالا اتریشی باشد به همان ترتیب عمل خواهد شد.»
اتاق برای تک نرخی شدن ارز، بیانیه دهد
مهدی پورقاضی نماینده بخش صنعت هیات نمایندگان اتاق تهران نیز طی سخنانی به موضوع نرخ ارز و بلاتکلیفی آن اشاره کرد. وی با ارائه نمودار نشان داد که طی دست کم ۱۵ ماه گذشته، نرخ دلار در بازار وضعیت باثباتی را تجربه کرده است. وی گفت: «در دی ماه سال ۹۳، نرخ دلار در بازار کمی بیش از ۳۵۰۰ تومان بود و امروز در فروردین ماه سال ۹۵ با نرخی کمتر از ۳۵۰۰ تومان در بازار عرضه می‌شود.»
وی با بیان اینکه دخالت دولت در تعیین نرخ ارز، صادرات غیرنفتی کشور و به تبع آن بنگاه‌های اقتصادی را تضعیف می‌کند، گفت: «نه تنها در دوران تحریم، ارز دو نرخی در کشور حاکم بود که پس از رفع تحریم‌ها نیز همچنان این رویه ادامه دارد و به نظر می‌رسد که عده‌ای منافع اقتصادی خود را کماکان در ارز دو نرخی می‌بینند.» رییس کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران، در این زمینه به نقش پارلمان بخش خصوصی تاکید کرد و افزود: «اتاق بازرگانی باید وارد عمل شده و طی بیانیه‌ای از بانک مرکزی به طور جدی بخواهد که تک نرخی شدن ارز در دستورکار واقعی دولت قرار بگیرد.»
گزارش کرباسیان از عملکرد گمرک
پس از آنکه سه عضو هیات نمایندگان، سخنان خود را ایراد کردند، مسعود کرباسیان پشت تریبون ایستاد تا گزارشی از عملکرد گمرک ارائه کند. او گفت: «گمرک در ایران طی۱۲۰ سال گذشته که از شکل‌گیری آن سپری شده است، نقش‌های متفاوتی به خود گرفته است و اکنون دستگاهی کنترل‌کننده، تسهیل‌کننده و بازدارنده است.» او با ابراز امیدواری نسبت به اینکه با توجه به اجرایی شدن برجام، گمرک نیز باید عملکرد متفاوتی را به نمایش بگذارد، گفت: «ما در گمرک با ۴۵ قانون و ۱۵ کنوانسیون سرو کار داریم که این قوانین گاه با این کنوانسیون‌ها در تعارض است. درعین حال گمرک با ۲۰ سازمان همکاری دارد و به رغم محدود بودن رویه‌های گمرکی در دیگر کشورها در ایران ۱۲رویه گمرکی وجود دارد.» او ادامه داد: «تعداد عوارض دریافتی، ۳۳ نوع بوده و میزان معافیت‌ها ۳۵ مورد است.» کرباسیان سپس گفت: «گمرک این قابلیت را داراست که تعداد کالاهای صادراتی از ۱۹۰۰ نوع به ۴۰۰۰ هزار نوع برسد. ارزش صادرات نیز از ۴۰ میلیارد دلار به ۱۰۰ میلیارد دلار افزایش یابد و وزن ترانزیت از ۱۲ میلیون تن به ۱۵ میلیون تن ارتقا پیدا کند. این توانایی نیز در کشور وجود دارد که سهم۱۰ درصدی لجستیک به ۴۰ درصد برسد.»
او با اذعان به بروکراسی پیچیده در فرآیندهای گمرکی گفت: «روزی که ریاست این سازمان را برعهده گرفتم، حدود ۳ هزار میلیارد تومان پرونده برای قاچاق تشکیل شده بود.» کرباسیان البته به اتخاذ برخی تصمیمات ناگهانی نظیر افزایش یک‌شبه تعرفه واردات موز و تبعاتی که می‌تواند به همراه داشته باشد گلایه کرد. رییس گمرک سپس به ایجاد پنجره واحد در گمرک اشاره کرد و گفت: «پیش از آنکه تصدی گمرک را بر عهده بگیرم، در ارزیابی‌ها، گفته بودند ایجاد این سامانه ۸ سال زمان می‌برد؛ اما با همکاری کارشناسان این حوزه توانستیم آن را طی دو سال راه‌اندازی کنیم.»
در این بخش از سخنان کرباسیان، مسعود خوانساری با اشاره به تلاش‌های گمرک، به طرح‌های مشترک در دست اقدام اتاق تهران و گمرک اشاره کرد و گفت: «کار مشترکی که با همکاری گمرک در حال انجام آن هستیم، الکترونیکی کردن صدور گواهی مبدا و تدابیری برای کاهش سوءاستفاده از کارت‌های یکبار مصرف است که امیدوارم این اقدامات هرچه زودتر به نتیجه برسد.»
رصد آنلاین قیمت کالاهای وارداتی
رییس‌کل گمرک ایران در ادامه یکی دیگر از اقدامات این نهاد را اطلاع‌رسانی آنلاین از وضعیت روزانه صادرات و واردات کشور عنوان کرد و گفت: «در حال حاضر، گزارش لحظه به لحظه آمار صادرات و واردات کشور و اینکه چه کالایی با چه حجم و از کدام مبادی ورودی کشور وارد و خارج شده است، روی سایت گمرک در دسترس است.»
کرباسیان سپس از رهگیری دقیق کالاهای وارداتی به کشور سخن گفت و تصریح کرد که در حال حاضر با ایجاد یک سامانه دقیق در گمرک، از ۴ تا ۱۸ روز قبل از ورود محموله کالاها به کشور، با خبر و مطلع هستیم.
وی با بیان اینکه تمامی شرکت‌های باربری موظف شده‌اند که مانیفست بار و محموله وارداتی را به گمرک اطلاع دهند، افزود: «سامانه قبض انبار الکترونیکی در حال حاضر برقرار است و سازمان گمرک به طور دقیق از میزان موجودی انبارهای سراسر کشور مطلع است.»
رییس‌کل گمرک ایران سپس از به کارگیری کدهای یکتای کالا یا همان TSC خبر داد و افزود: «بر روی سایت گمرک ایران، قیمت روزانه تمامی کالاهای وارداتی به کشور در دسترس است.»
ترخیص ۳ روزه کالاها در گمرکات کشور
کرباسیان از کاهش مدت زمان ترخیص کالاها از کمرگات کشور از ۲۶ روز به ۳ روز خبر داد و گفت: «با استقرار سامانه اظهار الکترونیکی از راه دور، دیگر نیازی به مراجعه حضوری فعالان اقتصادی و واردکنندگان به گمرکات نیست و تمامی پرداخت‌ها نیز الکترونیکی شده است.»
وی در بخش دیگری از سخنانش، از اعطای برخی تسهیلات در پرداخت حقوق ورودی خبر داد و خاطرنشان کرد که گمرک به دنبال آن است که طی سال جاری، نسیه‌بری را طولانی مدت کند تا صاحبان کالاها در سریع‌ترین زمان ممکن به کالاهای خود دسترسی یابند.
کرباسیان همچنین از اعطای برخی تسهیلات به واحدهای تولیدی بزرگ خبر داد و گفت: «وزارت اقتصاد و گمرک ایران به دنبال آن است که شرایطی را برای ترخیص سریع مواد اولیه کارخانه‌های بزرگ از گمرکات کشور فراهم کند و این واحدها پس از تولید، نسبت به تسویه حساب با گمرک اقدام کنند.»
وی همچنین از توافق گمرک ایران با سازمان استاندارد خبر داد و افزود: «از این پس، کالاهایی که پیش از این مجوز استاندارد را دریافت کرده‌اند، دیگر نیازی به اخذ مجوز دوباره ندارند و طی این توافق، حجم کالاهایی که نیاز به اخذ مجوز استاندارد دارند از ۲۴۰۰ تعرفه به حدود ۷۰۰ تعرفه کاهش یافته است.»
ایران تنها کشور پایلوت E_TIR
رییس‌کل گمرک ایران در ادامه، به موضوع ترانزیت کالا در کشور اشاره کرد و با بیان اینکه در حال حاضر حجم ترانزیت کشور ۱۴ میلیون تن در سال است، افزود: «۹۵ درصد ترانزیت کشور از طریق کامیون‌های داخلی صورت می‌گیرد.» کرباسیان سپس خبر داد که ایران تنها کشوری است که از سوی سازمان حمل‌و‌نقل بین‌المللی به عنوان پایلوت E_TIR انتخاب شده است.
وی با بیان اینکه تردد کامیون‌ها در داخل کشور از طریق سیستم GPS کنترل می‌شود، گفت: «سازمان گمرک به دنبال آن است که سیستم کنترل GPS به روی سیم‌کارت برده شود.»
کرباسیان با اعلام این خبر که گمرک ایران با کمک سازمان جهانی گمرک، سامانه IPM را راه‌اندازی کرده است، افزود: «از طریق این سامانه، کالاهای تقلبی از برندهای اصلی قابل شناسایی است و از ترخیص و عرضه کالاهای تقلبی با استفاده از این سیستم، جلوگیری شده است.»
وی در پایان سخنان خود، به برخی انتظارات و درخواست‌های همکاری گمرک ایران از اتاق تهران اشاره کرد. همکاری در جهت حذف ثبت سفارش با توجه به امکان ارائه آمار روزانه از وضعیت تجارت خارجی کشور، همکاری در جهت حذف کارت بازرگانی با توجه به وجود کارت‌های بازرگانی یکبار مصرف و سوءاستفاده از آنها، اعلام فهرست شرکت‌های تولیدی معتبر در جهت ارائه تسهیلات ترخیص گمرکی، اعلام فهرست فعالان مجاز اقتصادی از سوی اتاق بازرگانی، ارائه فهرست صادرکنندگان از سوی اتاق تهران برای اعلام به کشورهای طرف همکاری تجاری از سوی گمرک ایران و نیز همکاری در جهت ایجاد پنجره مشترک با اتاق تهران، از جمله درخواست‌های همکاری مسعود کرباسیان از اتاق تهران بود.
در ادامه این نشست، نوبت به اعضای هیات نمایندگان رسید تا در حضور رییس‌کل گمرک، مشکلات گمرکی فعالان اقتصادی را بازگو کنند.
حمل یک سره با حداقل اسناد
ریاحی به عنوان رییس اتحادیه واردکنندگان دارو در ابتدا به قطعی‌های مکرر سیستم پنجره واحد اشاره کرد و در ادامه گفت: «گمرک در گذشته، حداقل اسناد را برای حمل یک سره دارو می‌پذیرفت اما در شرایطی که انبارهای یخچالی این نهاد قابلیت نگهداری اقلام دارویی را ندارد چندی است که گمرکات حداقل اسناد را نمی‌پذیرند.» او همچنین خواستار ارائه برگ سبز کاغذی از سوی گمرک برای ارائه به بانک‌ها شد.
محمد لاهوتی، دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران با اشاره به اینکه صادرکنندگان رویکرد متفاوت گمرک در سال‌های اخیر را لمس کرده‌اند، گفت: «یکی از مشکلاتی که اکنون صادرکنندگان با آن مواجه هستند این است که بیمه‌ها برای ورود موقت حاضر به صدور ضمانت‌نامه نیستند. این موضوع قدرت رقابت صادرکنندگان را کاهش داده است.» لاهوتی همچنین خواهان حل مساله تفاوت کیل مصرف برای کالاهای ورود موقت شد.
انتقاد به قطعی‌های مکرر سامانه گمرک
پدرام سلطانی نیز در ابتدای سخنانش با بیان اینکه گمرک در دو سال اخیر جزو سازمان‌های دولتی پیشرو بوده است، پیاده‌سازی گمرک الکترونیک را نیز اقدامی انقلابی توصیف کرد.
او در ادامه به قطعی گاه و بی‌گاه سامانه گمرک اشاره کرد و گفت: «اگرچه مشکلی قطعی سیستم از ناحیه گمرک نیست اما دود این کاستی به چشم گمرک می‌رود. بنابراین لازم است برای رفع این نقیصه تمهیداتی اندیشیده شود، خسارت‌هایی را بر صادرکنندگان میوه و محصولات فسادپذیر وارد کرده است.» سلطانی همچنین با اشاره به تعدد سازمان‌هایی که فعالیت‌هایشان با فعالیت‌های گمرک هم‌پوشانی دارد گفت: «شاید لازم باشد در سطح کلان، تصمیمی در این باره اتخاذ شود که سایر سازمان‌ها به گمرک تفویض اختیار کنند تا پنجره واحد به طور واقعی شکل بگیرد.» سلطانی خواستار بازنگری در قیمت‌گذاری کالاهای وارداتی و صادراتی و آنچه به عنوان ارزش پایه خوانده می‌شود، شد. احیای شورای فعالان اقتصادی و گمرک و رفع تبعیض میان تولیدکنندگان و بازرگانان از دیگر خواسته‌های این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران بود.
دخالت واسطه‌ها در صادرات سیمان
محمد اتابک دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق تهران که در بخش صنعت سیمان و فولاد فعال است، گفت: «در حال حاضر برخی از تجهیزات کارخانه‌های فولاد کشور به گمرکات مختلف کشور وارد می‌شود از این رو نیاز است که یک ردیف مرزی برای مناطق آزاد اقتصادی از سوی گمرک پیش‌بینی شود تا واحدهای فولادی کشور در کمترین زمان و هزینه بتوانند به کالاهای مورد نیاز دست یابند.»
وی همچنین با بیان اینکه سال گذشته به میزان ۱۵ میلیون تن سیمان و کلینکر از کشور صادر شد، افزود: «بخشی از این صادرات توسط واسطه‌ها صورت گرفت که به دلیل شرایط نامناسب انبار و حمل محموله‌ها، کالای مناسبی به دست خریداران خارجی نرسید و این باعث شد که نام سیمان تولیدی ایران در بازارها لطمه ببیند از این رو، به نظر می‌رسد که تشکل‌های سیمانی باید وارد عمل شده و از سوی گمرک ایران به عنوان تنها مرجع رسیدگی به خروج محصولات سیمانی مورد توجه قرار گیرد.»
اسناد کاغذی مربوط به صادرات حذف نشود
اسداله عسگراولادی نیز در این نشست، با اشاره به اینکه در امر صادرات کالاها به ویژه در بخش خشکبار، ۳ سند مورد نیاز است، گفت: «در حال حاضر برای صادرات خشکبار که رقم آن از سوی اتحادیه صادرکنندگان این بخش در حدود ۵/۲ میلیارد دلار در سال اعلام شده است، اسناد مربوط به سازمان استاندارد، اداره بهداشت و گواهی مبدا مورد نیاز است و مشتریان خارجی اسناد کاغذی آن را از صادرکنندگان مطالبه می‌کنند.» وی از رییس‌کل گمرک ایران خواست، در این زمینه حذف اسناد کاغذی از سوی گمرک ایران در دستور کار قرار نگیرد.
این میزان قاچاق چگونه وارد کشور می‌شود؟
پورقاضی نیز با گزارش ارائه شده از عملکرد گمرک را نشان دهنده پیشرو بودن این سازمان دانست و گفت: «با توجه به اینکه ارزش بسیاری از کالاهای در بازارهای جهانی کاهش یافته است، به چه دلیل ارزش کالاها در گزارش ارائه شده به روز نشده است؟» او همچنین با اشاره به ارقامی که از میزان قاچاق مطرح می‌شود این پرسش را مطرح کرد که این میزان کالای قاچاق از کجا و چگونه وارد کشور می‌شود؟
چرا فقط دو درصد قاچاق کشف می‌شود؟
فرهاد فزونی نیز ضمن قدردانی از اقدامات صورت گرفته در گمرک، روی موضوع قاچاق دست گذاشت. او گفت: «گفته می‌شود سالانه ۲۰ میلیارد دلار کالای قاچاق وارد کشور می‌شود و نکته جالب توجه آن است که تنها دو درصد آن کشف می‌شود. بنابراین این پرسش به وجود می‌آید که آیا وجود این همه سازمان برای کشف دو درصد قاچاق لازم است؟» او ادامه داد: «قرار بود ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز که اکنون به ستاد مبارزه با قاچاق موز و میوه تبدیل شده منحل شود و مسئولیت‌های آن به گمرک واگذار شود. آیا این ستاد منحل می‌شود؟»
برنامه گمرک برای رصد واردات فولاد چیست؟
احرامیان از دیگر اعضای هیات نمایندگان اتاق تهران نیز با اشاره به اینکه سال گذشته تولیدکنندگان فولاد تقاضای وضع تعرفه حمایتی در این بخش را کردند، گفت: «وزارت صنعت، معدن و تجارت با این درخواست موافقت کرد و به دنبال آن اعمال تعرفه‌های حمایتی در بخش فولاد به صورت پلکانی صورت گرفت اما حال فعالان این بخش می‌خواهند بدانند که آیا گمرک ایران در سال جاری برنامه‌ای برای رصد واردات مختلفی که در حوزه فولاد صورت می‌گیرد در دست دارد؟»
پس از طرح این پرسش‌ها و درخواست‌ها کرباسیان، توضیحاتی ارائه کرد. او در پاسخ به سخنان ناصر ریاحی در مورد حمل یک‌سره دارو با حداقل اسناد گفت: «گمرک با استناد به مجوز ستاد تدابیر ویژه دارو را با حداقل اسناد ترخیص می‌کرد و ستاد هر سال این مجوز خود را تمدید می‌کرد. امیدواریم با تمدید این مجوز، بتوانیم این مساله را برطرف کنیم.»
او با اشاره به انتقاد برخی اعضای هیات نمایندگان از قطعی سیستم گمرک گفت: «منشا بسیاری از این قطعی‌ها در خود گمرک است. ضمن آنکه سازمان پدافند غیرعامل امنیت شبکه گمرک را تایید کرده است.» کرباسیان همچنین در پاسخ به درخواست سلطانی مبنی بر حذف مولفه ارزش پایه گفت: «برای یکسان‌سازی ارزش کالاها ناگزیر به ایجاد مفهوم ارزش پایه شده‌ایم.» او در مورد عدم پوشش بیمه‌ای ورود موقت به لاهوتی گفت: «متاسفانه بیمه‌ها حاضر نیستند وارد فعالیت‌هایی شوند که سود بالایی ندارد. آنها صرفا به دنبال ترانزیت هستند. اما ما آماده‌ایم، موانع ورود موقت کالاها جز شکر را با انبارهای اختصاصی و سایر ملزومات برطرف کنیم.» رییس گمرک همچنین گفت: «اگر تشکل‌ها کیل مصرف و فهرست تولیدکنندگان صاحب صلاحیت را ارائه کنند من آن را قبول دارم.»
راه‌اندازی پنجره واحد با ترکیه
رییس‌کل گمرک ایران در ادامه پاسخ به سوالات فعالان اقتصادی، از مذاکرات گمرک ایران با برخی کشورهای طرف تجاری کشور برای راه‌اندازی و ایجاد کانال‌های تبادل الکترونیکی اطلاعات خبر داد. کرباسیان با اشاره به سفر آتی رییس‌جمهور ایران به ترکیه، افزود: «طی این سفر، پنجره واحد گمرکات دو کشور راه‌اندازی خواهد شد.»
وی در خصوص قاچاق به کشور نیز این توضیح را داد که برای رفع این معضل، تمامی دستگاه‌های درگیر و مرتبط با رفع آن باید وظایف خود را به درستی انجام دهند که در این راستا، گمرک ایران روان‌سازی تجارت را در دستورکار قرار داده و بر اساس آن به پیش می‌رود. کرباسیان در خصوص برخی اختلاف‌نظرها در رابطه با میزان و حجم قاچاق ورودی به کشور نیز گفت: «برآورد گمرک ایران، ۶/۵ میلیارد دلار قاچاق در سال است و ارقامی مانند ۲۰ میلیارد دلار نمی‌تواند توجیه علمی و اقتصادی داشته باشد.»
در همین زمینه نیز رییس اتاق تهران با رد حجم ۲۰ میلیارد دلاری قاچاق کشور، گفت: «با فرض ۲۰ میلیارد دلار قاچاق به کشور در سال، باید روزانه ۱۳۰۰ تریلی در جاده‌های کشور در تردد باشند که با توجه به آمار جابه‌جایی و ترانزیت، این میزان غیرواقعی است.»
سیزدهمین نشست هیات نمایندگان اتاق تهران با تشکر نمایندگان بخش خصوصی از رییس‌کل گمرک به عنوان یک سازمان پیشرو به پایان رسید.
