پایگاه خبری صنایع غذایی – ۲۹/۴/۹۵
موارد ضرورت بکارگیری مدیریت سبز در صنایع تبدیلی به تفکیک قابل ذکر است. صنعت غذا صنعت انرژی بری نیست. ما در گروه صنایع پرمصرف در حوزه انرژی تعریف نمی شویم اما با این وجود، می توان در حوزه انرژی با اعمال ملاحظاتی، آسیب های زیست محیطی کار را بشدت کاهش داد.
در صنعت غذا با توجه به شست و شوی میوه ها، مصرف آب بالاست. میوه و محصولات کشاورزی در مراحل مختلف تولید شسته و فرآوری می شوند. با در نظر گرفتن قیمت و محاسبات درست قیمت و صدور مجوز برای مصرف آب، قسمت عمده ای از آب مصرفی در صنعت غذا قابلیت استفاده مجدد دارد. بطور معمول آبی که استفاده می شود دچار آلودگی های زیست محیطی نمی شود و قابل استفاده دوباره است. آب قابل بازیافت در صنعت یک زمینه مهم در صرفه جویی و مدیریت سبز است و با توجه به محدودیت منابع آب در کشور بهتر است زمینه استفاده دوباره از آن را فراهم کنیم.
زمینه قابل توجه بعدی در اعمال ملاحظات مدیریت سبز در صنایع تبدیلی جانمایی مناسب کارخانه هاست. این جانمایی مناسب باید با حرفه ای گری و محاسبه اتفاق بیفتد تا در زمینه حمل و نقل و رساندن کالاها و مواد اولیه به کارخانجات و از سوی دیگر انتقال محصولات به بازار مصرف، در مصرف انرژی صرفه جویی کنیم. ورودی شرکت های صنایع تبدیلی بالاست و از سوی دیگر این شرکت ها وظیفه کم حجم کردن و خلاصه کردن موادغذایی را در محصول نهایی بر عهده دارند. تولیدکنندگان آب میوه، کنتسانتره های طبیعی و دیگر محصولات صنایع تبدیلی حجم قابل توجهی از محصولات کشاورزی را وارد می ککنند و بعد از دریافت و در مراحل مختلف حجم این ورودی ها را کاهش می دهند و سپس عرضه می کنند. با توجه به این مسئله، جانمایی مناسب کارخانه ها با در نظر گرفتن زمین های کشت و بازار مصرف اثر قابل توجهی در حواشی مربوط به حمل و نقل محصولات دارد و می تواند آلودگی های زیست محیطی ناشی از حمل و نقل را کاهش دهد. پیش از انقلاب چند کارخانه با تولید چند محصول زیر مجموعه یک برند بود و فعالیت های کوچک و متوسط به این شکل یک پارچه می شد. این مسئله به جانمایی درست کارخانجات دامن می زد اما در حال حاضر و با توجه به فعالیت بنگاه های کوچک و متوسط شرایط بهره گیری از فرصت یکپارچه بودن برندها و اعمال ملاحظات مدیریت سبز کاهش یافته است.
سایز درست در خطوط تولید از دیگر مسائلی است که در مدیریت سبز می تواند در صنایع تبدیلی مورد نظر قرار بگیرد. سایز مناسب تولید و استانداردهای بین المللی با در نظر گرفتن منطق استفاده درست و بهینه از انرژی همراه است. جنس توسعه صنایع تبدیلی در سال های گذشته از جنس توسعه صنایع کوچک و متوسط بوده است و متاسفانه این باعث شده با شکل نگرفتن کشت و صنعت های بزرگ در عمل از استانداردهای بین المللی در سایز تولید و حجم ان فاصله بگیریم. من فکر می کنم این مسئله نقش مهمی از نظر استفاده درست از انرژی و مواد اولیه دارد. صنایع غذایی می تواند بازوی مهمی از این طریق در اعمال ملاحظات مدیریت سبز در نظر گرفته شود.
کاهش میزان ضایعات مواد غذایی و کالاهای کشاورزی از زمان تولید تا زمان مصرف نکته موثر دیگری است. متاسفانه در کشور ما در فرایند تولید با ۳۰ درصد ضایعات مواجهیم که مقدار قابل توجهی از آب، نیروی انسانی، انرژی و… را تا زمان ساخت محصول از بین می برد. در بهترین شرایط، ساماندهی سایز تولید، جانمایی مناسب و تشکیل کشت صنعت های بزرگ و یکپارچه کردن واحدها می تواند باعث سازماندهی وضعیت کشت در کشور و عاملی مهمی در مدیریت سبز صنایع باشد.
* حسن فروزان‌فرد، عضو هیات مدیره انجمن کنسرو و کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران و ایران
