ضرورت پرداخت یارانه مصرف به اقشار کم درآمد

حسن فروزان‌فرد، عضو اتاق بازرگانی ایران

مهم‌ترین عامل غارت کالاهای اساسی و شرایط پیش‌آمده ناآرامی‌های بازار ارز و نوسانات نرخ ارز است. در فاصله چند ماه ارزش پول ملی به کمتر از یک‌سوم رسیده و نرخ تورم افزایش پیدا کرده است. طبیعتا در این شرایط چنین اتفاقاتی طبیعی است.
نابه‌سامانی بازار باعث افزایش قیمت‌ها و رفتارهای غیرطبیعی از جمله خرید خارج از نیاز ازسوی متقاضیان داخلی و ورود به بازار تقاضا توسط مردم کشورهای همسایه می‌شود که امری اجتناب‌ناپذیر است. بنابراین درباره ورود متقاضیان خارجی به کشور برای خرید کالا باید علت را قبل از هر چیز در سیاست‌های ارزی و دلایل آن جستجو کرد. وقتی قیمت‌ها تغییر پیدا می‌کند، نمی‌شود با نظام‌های کنترلی و امنیتی نرخ‌ها را تغییر داد. از سویی قطعا نظام‌های گمرکی و… به سرعت تغییرات نرخ ارز قادر به جلوگیری از فرار کالاهای اساسی نبوده‌اند.
با توجه به تجربه و سابقه پرداخت یارانه ارزی باید تاکید کرد که این شکل از پرداخت یارانه به کالاهای اساسی جز رانت‌های گسترده کمکی به پایین نگه داشتن قیمت کالا نخواهد کرد. پرداخت یارانه ارز برای کالاهای اساسی قاعدتا زمینه رانت را فراهم می‌کند و شایسته است در شرایط اضطراری و غیرمعقول از چنین رفتارهایی اجتناب کنیم. به جای سرکوب قیمت‌های واقعی، باید تدبیری برای کمک به دهک‌های پایین اندیشید تا از آنها در برابر چنین وضعیتی پشتیبانی شود. چند نرخی کردن ارز زمینه‌های سوءاستفاده‌های بزرگ را فراهم آورده و به تبع آن مردم دستاوردی از یارانه ارزی نخواهند داشت. بنابراین پیشنهاد مهمی که وجود دارد پرداخت یارانه مصرف یا کوپن به اقشار کم‌درآمد برای جبران کاهش قدرت خرید آنهاست وگرنه ارز ۴۲۰۰ تومانی به صورت رانت در اختیار افراد خاص و گروه‌های خاص قرار می‌گیرد که به مراتب هزینه‌های اقتصاد را بالا می‌برد و بعد از آن باید گروه‌های بزرگ‌تری را برای مبارزه با این فساد به کار گرفت که مغایر با مکانیزم‌های اقتصادی است.