چند وقتی است که مسئولان صحبت از افزایش کشت های گلخانه ای می کنند. کشتی که می تواند به کاهش استفاده ار آب کمک کند. البته کشت گلخانه ای، خیلی به مزاج مردم خوش نمی آید. آنها در گوشه و کنار، مصحولات گلخانه ای را محصولاتی مصنوعی می دانند. اما به گفته کارشناسان، در واقعیت این طور نیست و کشت محصولات گلخانه ای می تواند به افزایش کیفیت این محصولات هم کمک کند. حسن فروزان فرد، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران در این باره می گوید: «کشت گلخانه ای، می تواند به بهره وری آب، سطح زیر کشت و افزایش کیفیت محصولات کمک کند.»
*دولت صحبت از کشت های گلخانه ای می کند. در واقعیت چقدر کشت محصولات گلخانه ای، قابل اطمینان است و باعث کاهش مصرف آب می شود؟
قطعا تولید گلخانه ای بهره وری بالاتر آب را به همراه دارد. حتی در بعضی محصولات هم از نظر کیفی بهبود ایجاد می کند. مثلا توت فرنگی گلخانه ای که برای تولید شربت و مربا استفاده می شود، ضایعات کمتری و کیفیت بالاتری دارد.
*در گلخانه ها از چه روشی استفاده می شود؟
در بعضی گلخانه ها از روش هیدروپونیک استفاده می شود. یعنی کشتی بدون خاک. در این روش گیاهان کاملا در آب قرار می گیرند. اما آب کنترل شده است و می تواند به چرخه برگردد. آبی که به عنوان پایه استافده می شود، از بین نمی رود.
*قیمت این محصولات چه تفاوتی با محصولات زمینی دارد؟
در آن محصولاتی که من سرو کار دارم، قیمت محصولات گلخانه ای، گران تر از محصولات سر زمین است. اما باز هم قطعا به صرفه تر است چرا که بهره وری بالاتر و دور ریز کمتری دارد.
*اما خیلی نگاه مثبتی نه از نگاه خریدار و کشاورز به کشت گلخانه ای وجود ندارد؟
یکی از مشکلات بخش کشاورزی ما در حوزه تولیدکنندگان، هیجان عمومی برای افزایش سطح زیر کشت است. هرزمانی که قرار بوده افزایش تولید وجود داشته باشد، در اولین مرحله، تنها سطح زیر کشت بالا رفته است. خب بالا رفتن سطح زیر کشت، در اولین مرحله به معنای افزایش مصرف آب است. این در حالی است که در دنیا، سالیان سال است که برای هر واحد سطح محصول بیشتری برداشت می شود و بهره وری در واحد سطح بالا رفته است. اما در ایران افزایش تولید همیشه با افزایش سطح زیر کشت بوده است.
*کشت گلخانه ای چطور می تواند به کاهش مصرف آب کمک کند؟
آبی که در زمین های کشاورزی استفاده می شود، همان آبی است که قرار بوده به طبیعت برگردد یا به دریاها ریخته شود. اما با کشاورزی نابود می شود. همین الان نمونه بارز این کار استان فارس و اطراف دریاچه ارومیه بوده است. سطح زیر کشت در فارس و اطراف دریاچه ارومیه افزایش پیدا کرد. البته در ابتدا با خود افزایش تولید را آورد ولی درنهایت باعث خشک شدن دریاچه ها، رودخانه ها و تالاب ها شد.
*چه محصولاتی برای کشت گلخانه ای مناسب است؟
قطعا نمی توان کل کشاورزی کشور را گلخانه ای کرد. اما محصولاتی مثل توت فرنگی، کاهو، کلم و محصولاتی از این دست در حالت گلخانه ای، بهره وری بالاتری خواهند داشت. کیفیت هم با این روش بالا می رود. محصولی مثل توت فرنگی در زمین به شدت آسیب پذیر است و ضایعات و تلفات زیادی هم دارد.
*چطور می توان کشاورزان را به این سمت سوق داد؟
پایین نگه داشتن غیرمنطقی محصولات، مهمترین آسیب است. زمانی که اجازه افزایش قیمت داده نمی شود انگیزه سرمایه گذاری از بین می رود. اگر مفهوم کیفیت را بازتعریف کنیم می توان امید داشت که در این مرحله خوب عمل کنیم. شاید کل کشت کشور تغییر نکند، اما بخشی از آن می توان تغییر کند.
*پس با این تعاریف، کشاورزی با کشت گلخانه ای، بهتر انجام می شود و مصرف آب هم کمتر خواهد شد؟
البته باید گفت که این تنها کاری نیست که می توان انجام داد. یکی از راهکار ها کشت گلخانه ای است. اما با توجه به بهره برداران زیاد آب، یک روش به تنها کفایت نمی کند. مهمترین روش، یکپارچه سازی اراضی کشاورزی است. آبیاری تحت فشار و قطره ای هم کارساز است. کشاورزی ایران معیشیتی و کوچک است. به همین دلیل هم برای کشاورز توجیه اقتصادی ندارد که از تکنولوژی و ابزار های به روز استفاده کند.
