طی ماه‌های اخیر و به ویژه از آبان ماه سال جاری تاکنون، اخباری پیرامون شیوع آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در کشور رسانه‌ای شد که نگرانی‌های را در میان آحاد مردم ایجاد کرده است. اولین بار، گزارش وجود ویروس آنفلوآنزای فوق حاد در شهرستان ملارد از توابع استان تهران گزارش شد و به دنبال آن، گزارش‌های دیگری نیز از مناطق شمالی کشور به گوش رسید.
آن‌طور که در نشست اخیر کمیسیون کشاورزی اتاق تهران اعلام شد، آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان که سوغات پرندگان مهاجر از آسیای جنوب شرقی است، منجر به معدوم کردن حدود ۶.۵ میلیون قطعه پرنده در کشور شده است که از این تعداد ۵.۸ میلیون قطعه مربوط به مرغ‌های تخمگذار است.
این در حالی است که به گفته دبیرکل کانون پرورش‌دهندگان مرغ تخمگذار، خسارات ناشی از شیوع آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان برای واحدهای صنعتی طیور کشور، بیش از ۳۲۰ میلیارد تومان برآورد شده است.
در ابتدای سی‌و‌یکمین نشست کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران، ابتدا کاوه زرگران رییس این کمیسیون، با اشاره درگذشت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی یاد و خاطره وی را گرامی داشت. او سپس گزارشی از وضعیت صنعت طیور کشور و آثار شیوع این بیماری خطرناک بر آن را ارائه کرد. به گفته رییس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران، آمارها نشان می‌دهد که سرانه مصرف گوشت مرغ در کشور طی سال‌های گذشته روند افزایشی داشته و بر اساس آمار سال ۱۳۹۴، این میزان به ۲۶.۱ کیلوگرم رسیده است. زرگران همچنین یادآوری کرد که سرانه مصرف تخم‌مرغ کاهش یافته و این میزان برای سال گذشته، به ۱۰.۷ کیلوگرم رسیده است.
وی با استناد به گزارش مرکز آمار ایران، خاطرنشان کرد که از تعداد واحدهای پرورش مرغ گوشتی در کشور که طی سال ۱۳۹۴، به میزان ۱۸ هزار و ۹۳ واحد بوده، تعداد ۱۲ هزار و ۵۷۳ واحد مرغداری فعال و مابقی غیرفعال شده است.
زرگران افزود: در حال حاضر صنعت مرغ تخمگذار کشور با دارا بودن ۱۶۳۲ واحد مرغداری تولید تخم‌مرغ به ظرفیت تولید اسمی حداقل یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن تخم‌مرغ رسیده است. به گفته رییس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران، میزان تولید گوشت مرغ از یک میلیون و ۲۳۷ هزار تن در سال ۱۳۸۴ به بیش از ۲ میلیون و ۱۲۲ هزار تن در سال ۱۳۹۴ رسیده و میزان تولید تخم‌مرغ نیز طی این سال به بیش از ۹۳۱ هزار تن رسیده است.
زرگران با بیان اینکه، حدود ۹۰ درصد کنجاله سویا و ۵۵ درصد ذرت مورد نیاز در فرمول خوراک مرغ تخمگذار کشور، وارداتی است، افزود: طی چهار سال گذشته، حدود ۷۸ درصد سهم قیمت تمام شده تخم‌مرغ مربوط به قیمت خوراک آن بوده است.
وی با استناد به آمار گمرک ایران، افزود: در ۹ ماهه اول سال جاری حدود ۴۹ هزار تن گوشت مرغ به ارزش حدود ۶۷ میلیون دلار و نیز بیش از ۳۸ هزار تن تخم‌مرغ و سایر ماکیان به ارزش بیش از ۵۱ میلیون دلار از کشور صادر شده است.
کاوه زرگران با استناد به همین آمار، تصریح کرد که طی این مدت تنها یک هزار تن تخم‌مرغ به ارزش کمتر از ۳ میلیون دلار از کشور صادر شده است. او در پایان، افزایش سطح پوشش بیمه‌ای، پرداخت خسارت به واحدهای پرورش طیور صنعتی، ممنوعیت صید و شکار پرندگان وحشی و همچنین تامین اعتبارات لازم برای عملیات مبارزه با بیماری آنفلوآنزای پرندگان را از جمله راهکارهای فوری مقابله با تهدیدات این بیماری عنوان کرد.
مقابله با آنفلوآنزای پرندگان وحشی با بودجه ۱۰ میلیارد تومانی
مدیرکل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور سازمان دامپزشکی کشور نیز در این نشست، با بیان اینکه ۲۲ آبان ماه سال جاری، نخستین گزارش از وجود آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در ملارد از توابع تهران اعلام شد، گفت: عامل پیدایش این بیماری در کشور، حضور پرندگان مهاجر است که متاسفانه نوع ویروس به وجود آمده در مقایسه با نمونه سال‌های گذشته، خطرناک‌تر است به طوری که این ویروس باعث مرگ ناقل آن که پرندگان وحشی مهاجر است، می‌شود.
فرشاد طهرانی با بیان اینکه گزارش‌های مرگ و میر پرندگان مهاجر وحشی به دلیل وجود این ویروس، در برخی نقاط کشور از جمله استان‌های مازندران، قم، مرکزی و قزوین تایید شده است، افزود: سازمان دامپزشکی کشور برنامه‌های مراقبت ملی در مقابل آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان را بلافاصله در دستورکار قرار داد و تاکنون نیز ۱۰ میلیارد تومان اعتبار برای این امر اختصاص یافته است.
وی با اشاره به اینکه علاوه بر تعداد ۳۳ هزار واحد مرغداری دارای پروانه مجوز در کشور، حدود ۵۵۰ واحد غیرمجاز نیز در این بخش مشغول به فعالیت هستند، افزود: یک نگرانی جدی در حال حاضر این است که این بیماری به مزارع مرغ اجداد گوشتی کشور که عمدتا در استان قزوین است، سرایت کند.
مدیرکل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های طیور سازمان دامپزشکی، با بیان اینکه یکی از دلایل اصلی شیوع این بیماری در کشور، عدم رعایت نکات ایمنی از سوی واحدهای تولیدی و نیز کسانی که با دام و طیور در ارتباط هستند، است، افزود: سازمان دامپزشکی کشور درخواست ورود ارتش و نیروی انتظامی به این موضوع برای کنترل و مراقبت‌های لازم را کرده است که تا به این لحظه موافقتی با آن صورت نگرفته است.
کاهش مصرف ماکیان در کشور
دبیرکل کانون پرورش‌دهندگان مرغ تخمگذار نیز در رابطه با ورود آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان به کشور، گفت: تا به این لحظه گزارشی از انتقال این ویروس از پرندگان به انسان از سوی مراجع علمی جهان اثبات نشده است، از این رو اگرچه بسیج ملی در کشور برای مقابله به این بیماری طیور ضروری است اما نباید از بابت مصرف مرغ و تخم‌مرغ در کشور نگران بود.
فرزاد طلاکش با بیان اینکه نخستین گزارش از وجود این بیماری، آبان ماه امسال در شهرستان ملارد از توابع استان تهران اعلام شد، افزود: ورود آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان که همراه با پرندگان مهاجر به کشور آمده است، ابتدا در استان مازندران اتفاق افتاد و در تالاب‌های این استان شاهد مرگ و میر تعداد زیادی از پرندگان مهاجر بودیم، اما گزارش این واقعه بسیار دیرتر از حضور این ویروس در استان تهران اعلام شد و دلیل آن نیز این بود که واحدهای صنعتی طیور در استان مازندران که هنوز خسارات ناشی از شیوع آنفلوآنزای سال گذشته را از دولت دریافت نکرده‌اند، برای بقای تولید خود ناچار به پنهان‌کاری از ورود این ویروس به این منطقه شدند.
او با بیان اینکه سازمان حفاظت از محیط‌زیست، امکانات کافی برای محافظت از پرندگان مهاجر به کشور را ندارد، گفت: این سازمان، تالاب‌های استان مازندران را برای شکار اجاره داده است که این اقدام نیز در تشدید و انتقال ویروس آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان وحشی موثر بوده است.
طلاکش با اشاره به تشکیل ستاد ملی آنفلوآنزای پرندگان در کشور، گفت: بی‌برنامگی دولت در پرداخت خسارت‌های سال گذشته به واحدهای مرغداری کشور باعث شده که چرخه این بیماری در کشور پیچیده شود.
دبیرکل کانون پرورش‌دهندگان مرغ تخمگذار با بیان اینکه این صنعت، بیش از این تحمل خسارت‌های وارده را ندارد، افزود: متاسفانه اطلاع‌رسانی‌های ناآگاهانه که طی این مدت صورت گرفته، منجر به کاهش مصرف گوشت مرغ و تخم‌مرغ در کشور شده و حتی قیمت این محصولات نیز در بازار مصرف کاهش یافته است.
تشکیل صندوق مالی برای مقابله با آنفلوآنزای پرندگان
مدیرکل امور طیور وزارت جهاد کشاورزی نیز با بیان اینکه آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان وحشی، تا این لحظه اثر منفی بر بازار و تولید محصولات طیور کشور نداشته است، گفت: مقابله با این بیماری، نیاز به اصلاح ساختار در چرخه تولید دام و طیور کشور دارد.
رضا ترکاشوند با اشاره به اینکه جلسات ستاد ملی آنفلوآنزا تنها با مشارکت بخش خصوصی می‌تواند اثرگذار باشد، گفت: تشکیل صندوق صنعت مرغداری کشور ضروری است و در این زمینه واحدهای تولیدی می‌توانند با تخصیص بخشی از درآمدهای خود به این صندوق، بودجه کافی برای مواجهه با بحران‌های احتمالی را تدرک ببینند.
رییس اتحادیه مرغداران گوشتی کشور نیز طی سخنانی، بر ضرورت تشکیل این صندوق تاکید کرد و در عین حال افزود: طی سنوات گذشته، مجوزهای بی‌رویه و بدون ضابطه برای تاسیس واحدهای مرغداری داده شده که بخشی از مشکلات پیش آمده امروز، ناشی از آن است.
محمد یوسفی، همچنین بر ضرورت اطلاع‌رسانی صحیح به مردم تاکید کرد و افزود: دولت و بخش خصوصی باید این اطمینان را به مصرف‌کنندگان دام طیور بدهند که با مراقبت‌های به عمل آمده، خطری از محل آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان وحشی، آنان را تهدید نمی‌کند.
مصطفوی مسوول ستاد بحران صنعت مرغداری نیز با اشاره به اینکه شمار اپیدمی آنفلوآنزای پرندگان در کشور در حال حاضر به پنج، رسیده است، گفت: بروز این بیماری ماکیان در کشور دست کم، چهار دوره ریاست‌جمهوری را تجربه کرده است و در هر دوره نیز تصمیمات و اقداماتی صورت گرفته اما به نظر می‌رسد که نمی‌خواهیم از این تجربیات و نیز اقداماتی که سایر کشورها برای مقابله با این بحران داشته‌اند را در پیش گیریم.
وی تصریح کرد که بخش خصوصی و صاحبان صنایع دام و طیور کشور به خوبی می‌توانند از این بحران خارج شوند به شرط آنکه دولت مداخله نکرده و اجازه دهد که بخش خصوصی این مشکل را برطرف کند.
